DORDRECHT: HANDWERKONDERWIJS 1800-1940 (periode 1871-1880)

* * * 1871 * * *

- Manufacturen Voorstraat Wijk D418 DORDRECHT
De ondergeteekende, voornemens haar handel in manufacturen nog verder uit te breiden en steeds ruim voorzien van de meest gezochte Artileen, neemt de vrijheid zich bij voortduring aan te bevelen, met de verzekering eener prompte en civiele bediening.
Ofschoon de verkoop van de daartoe behoorende Artikelen voortzettende, is het hoedenvak overgegaan aan Mejufvrouw F.B.A. Hardenburg (die daarin vele jaren bij den Firma is werkzaam geweest); die dit vak voor eigen rekening zal voortzetten en waarvoor de ondergeteekende haar gerustelijk durft aan te bevelen.
Dordrecht, 28 maart 1871 Wed. B.H.E. BOKOP SCHOTMAN (Firma H. Vennemann);
- Refererende aan bovenstaande advertentie, heb ik de eer mij beleefdelijk aan te bevelen. 
Dordrecht, 28 maart 1871. 
F.B.A. Hardenburg. Adres voorloopig Voorstraat D100 bij de Vuilpoort.
[bron: Dordrechtsche courant 29-3-1871]

- Mej. L. Weber en Comp
Heden ontvangen eene ruime Sortering JAPONSTOFFEN en meedere NOUVEAUTES. Hopende met een bezoek vereerd te worden.
[
bron: Dordrechtsche courant 11-4-1871]

- De ondergeteekende bericht den ontvangst der nieuweste modellen van dames- en kinderhoeden. 
Zij beveelt zich minzaam aan. F.B.A. Hardenberg, Voorloopig Voorstraat D100 nabij de Vuilpoort.
[
bron: Dordrechtsche courant 19-4-1871]

- 4. Met den 1 September 1872 wordt de aan mejuffrouw R. Usener, hoofdonderwijzeres der bijzondere school voor meer uitgebreid lager onderwijs, toegekende subsidie ingetrokken.
5. Bij de opheffing der gesubsidieerde school van mejufvrouw Usener, wordt het onderwijs op de brugerschool ingerigt ongeveer op de wijze, als door den heer schoolopziener in 't 8 district van Zuid-Holland, is voorgesteld bij zijn aan het collegie van dagelijksch bestuur gerigt schrijven dd 20 October 1870.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.77/Dordrechtse_Courant_1871-06-21_001.pdf]
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.77/Dordrechtse_Courant_1871-07-09+10_001.pdf]
NB.
Rosalie Usener, geb. Fort-Bath 24-12-1840, overl. Dordrecht 18-6-1899, begr. Dordrecht (alg. begraafplaats) 21-6-1899, dochter van Johan Gabriël Usener en Rosalie Duvivier, tr. Dordrecht 20-8-1873 Gerardus 't Hooft, geb. 1820 (52 in 1873), begr. Dordrecht 5-12-1881 (61 jaar), zoon van Cornelis Gerardus 't Hooft en Sophia Kluit.

- N.W. NIELSEN, maakt den Ouders harer Leerlingen bekend, dat zij voornemens in de WERKZAAMHDEN op hare SCHOOL den 21 Augustus e.k. te hervatten.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.77/Dordrechtse_Courant_1871-08-02_002.pdf]

- Wederom ONTVANGEN eene nieuwe collectie Naaimachines voor huiselijk gebruik, naaisters, Kleedermakers enz, welke geleverd worden met 2 à 3 jarige garantie, tegen billijke Prijzen en kostelooze aanleering. Tevens voorradig alle benoodigde Artikelen voor dezelve.
N. VAN NASSAU, Depothouder van J.A.M. BEKKING te Rotterdam.
[
bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.77/Dordrechtse_Courant_1871-08-27+28_004.pdf]

- VAN OERLE & BAKX Voorstraat C no. 106 MAGAZIJN van Witte Goederen, Lingeries en Broderies.
De ondergeteekenden hebben de eer te berigten, dat zij Zaturdag 7 October hun Magazijn zullen openen. Zijnde ruim voorzien van de nieuwste en fijnste Dames artikelen, benevens geconfectioneerd kindergoed......;
[
bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.77/Dordrechtse_Courant_1871-10-01+02_004.pdf]

- De prov. commissie voor het lager onderwijs te s Hage heeft gisteren akten toegekend voor het onderwijs in vrouwelijke handwerken, en wel voor nut alleen, aan de jufvrouwen:
T. Bout, te Gorinchem en C. van Borselen, te Leiden;
en voor nut en smaak aan de jufvrouwen:
S.H. Corts, te Leiden;
J. van Dongen, te Rotterdam;
J. Drost, te Leiden;
J.C. van der Eb, te Rotterdam;
T.C.M. Hoefnagel, te Gorinchem;
S. Kellenbag, te Leiden;
H. de Koster, te Gouda;
J.C. Lammers, te Rotterdam;
C. Leliveld, te Rotterdam;
M. Maandag, B. Omvlee, E.M. Pieters, J.H.M. Sehmier, te Leiden;
E.M. Rijff, te Gouda;
E.M. Schoorman, te Leiden;
M.M. Slothouwer, te Leiden;
O. Speenhoff, te Rotterdam;
G. Stellenaar, te Rotterdam en A.A. Zwaan, te Leiden;

[bron: Leidsche Courant, 23/10/1871; p. 1/6]

- Tot het verkrijgen van akten voor vrouwelijke handwerken hadden zich 22 candidaten aangemeld, waarvan 2 zijn afgewezen en 20 toegelaten, als voor nut en smaak mejufvrouwen
A.M.U. Abel en F.D.A. Bauer, beiden van 's-Gravenhage;
van Eijmeren en M.C.J.L. Haagmans, beiden van Rotterdam;
J.C.C.A. de Jeer en C.C.W. Jung, beiden van 's-Gravenhage;
M. Hogerzijl van Rotterdam;
J.H.C. Kramers, van 's-Gravenhage;
G.M. Lambert, van Dordrecht;
J.W. de Lange wed. Oldenburg, en M.G. de Lange, beiden van Rotterdam;
M.A.J. van Lommel, van 's-Gravenhage;
M.F.A. Merz en J.M.L. Ontrop, beiden van Rotterdam;
L.W. Schnetler en A. Vertregt, beiden van Dordrecht;
M.F. Wannee, van Rotterdam;

[bron: Leidsch Dagblad, 27/10/1871; p. 1/4]

- ONDERWIJS.
Om alle misverstand te voorkomen, bericht Mej. NIELSEN, dat, wel verre van hare School voor Jonge Jufvrouwen te kwiteeren, zij voornemens in die uit te breiden.
Zij heeft zich te dien einde geassocieerd met mevrouw de Wed. GRASHUIS-VAN DEN BERG.
Beide Onderwijzeressen, geëxamineerd voor de Vakken van het Lager Onderwijs, de Fransche, Engelsche en Hoogduitsche Talen, de Dameshandwerken voor Nut en Smaak, stellen zich voor van de gereörganiseerde Inrichting eene voorbereidende School te maken, voor de alhier op te richten Middelbare School voor meisjes.
Zij nemen de vrijheid hare nieuwe Onderneming in de belangstelling van Ouders en Voogden aan te bevelen, terwijl Prospectussen van af 15 November nij elke der beide Onderwijzeressen en aan het Lokaal, hoek Wijnbrug, te verkrijgen zijn. 
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.77/Dordrechtse_Courant_1871-11-15_002.pdf]
[
bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.77/Dordrechtse_Courant_1871-11-19+20_004.pdf]
NB.
(adresboek 1854) Schaap (wed. Nielsen) C. Wijk D Slijkveld No. 197, naaister;
(adresboek 1855) Nielsen geb. Schaap wed. P. [Naaisters]; 
(adresboek 1855) Nielsen geb. Schaap wed. P. Slijkveld D197, naaister; 
(adresboek 1857) Nielsen Wed. Slijkveld, Naaisters; 
(adresboek 1860) Nielsen/Schaap Wed. P. Wijk D Slikveld No. 197, naaister; 
(adresboek 1865) Nielsen/Schaap Wed. P. Wijk D Slijkveld No. 197, naaister;
(adresboek 1868) Nielsen N.W. Wijk B Wijnstraat en Palingstraat No. 114 onderwijzeresse; 
(adresboek 1873) Grashuis/van den Berg Wed. J.W., Wijk D Prinsenstraat No. 114, onderwijzeres;
(adresboek 1873) Nielsen N.W. Wijk D Prinsenstraat No. 114 onderwijzeres;

- Bevolkingsregister Dordrecht 1860-1890 N
Neeltje Wilhelmina Nielsen
Archiefnummer 256 Burgerlijke stand en bevolking van Dordrecht
Inventarisnummer 384-431
Bladzijde 9; Deel Db 1870; Geboortejaar 1840

- Verslag omtrent den toestand van het lager onderwijs te Dordrecht over 1871. (Dordrecht, H.R. van Elk, 1872)
* Eerste Armenschool
G. Bonket, hoofdonderwijzer f 1000 vrije woning, vuur en licht
J. de Waal, hulponderwijzer f 500
J. Schuengel, hulponderwijzer
Th.H. Papenrecht, hulponderwijzer
A. Vree, hulponderwijzer
L. van Dongen, hulponderwijzer
L. Roetman, hulponderwijzer
R. Langeweg, kweekeling
J. van Andel, kweekeling
P. Ponsen, kweekeling
J.J. de Ruiter, kweekeling
A. Kloppers, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 110
D.J. Bonket, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 65
A.E. Bonket, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 60
H. Reus Ndr, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 60
H. Reus J.P.G.dr, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 45
P.C. Arenout, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 30
* Tweede Armenschool
S. Schotel, hoofdonderwijzer f 1000 vrije woning, vuur en licht
D. van der Waaij, hulponderwijzer f 500
P.H. Voet, hulponderwijzer
M. Reus, hulponderwijzer
L.G. Eijsbergen, hulponderwijzer
B. Mensen, hulponderwijzer
A.J. Rijkée, hulponderwijzer
P.H. Kes, hulponderwijzer
A. Bouman, kweekeling
J.A. Borgmeijer, kweekeling
P.C. Takken, kweekeling
H. Spruit, kweekeling
G. de Kraaij, kweekeling
F. Kalfsvleesch, kweekeling
E. Hartman, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 100
M.F. van Welie, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 50
A. Spits, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 50
E. Schraage, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 40
H.P. van Dorsten , helpster b.h. onderw. in de handwerken f 35
E. Faassen, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 30
* Eerste Tussenschool
J. van Heumen, hoofdonderwijzer f 1200 vrije woning, vuur en licht
C. Schotel, hulponderwijzer
J. Kramers, hulponderwijzer
J.H. de Jong Boers, hulponderwijzer
D. Kolling, hulponderwijzer
H. van Aardenne, hulponderwijzer
I.H. van Dorsten, hulponderwijzer
Chr. de Ronde, hulponderwijzeres
A.P. Wolhoff, kweekeling
F. Bjl, kweekeling
W. Schotman, kweekeling
H.C. 't Hooft, kweekeling
J. Ek, kweekeling
G.P. Hofman, kweekeling
T. Wolhoff-Sibbes, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 100
G. Smak-Takken, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 70
W. Versluis, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 40
J. Holtheijer, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 35
J. v.d. Schulp, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 30
* Tweede Tusschenschool
J.H. van Trooijen, hoofdonderwijzer
H.J. Knaap, hulponderwijzer
J.M.A. Flipse, hulponderwijzer
P. Hartog, hulponderwijzer
S. van Dijk, hulponderwijzer
H. van Efferen, hulponderwijzer
W. in 't Veld, hulponderwijzer
C. van Belkum, hulponderwijzeres
J.F. Op den Zieke, kweekeling
F. Janse, kweekeling
J.C. van der Elst, kweekeling
J. Smits, kweekeling
J.C. Lindemans, kweekeling
C.M. Berg, kweekelinge
A. Houtgraaf, kweekelinge
F.C. v.d. Ent, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 60
A.M. van Roozendaal, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 50
M.M. Reus, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 45
E. Hoskorn, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 35
K.C. Lipjes, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 35
G.M. van den Broek, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 35
* Burgerschool
M.H. Rottier, hoofdonderwijzer
D. Kat, hulponderwijzer
A.J. van Braambeek, hulpoonderwijzer
G.M. van Woerkom, hulpoonderwijzer
H. Koldewijn, hulpoonderwijzer
C.M. Baaij, hulpoonderwijzer
E.E. Leupen, hulpoonderwijzeres
C.E. van Deventer, kweekelinge
G.M. Lambert, helpster b.h. onderw. in de handwerken f 120
[bron: Stadsarchief Dordrecht archief 121, inventarisnr. 80]

* * * 1872 * * *

- Gezusters Brugma hebben de eer, hunne geachte Ingezetenen te berigten, dat zij alhier als Modisten en Wollenaaisters gevestigd hebben, zich beleefdelijk in hunnne gunst en vertrouwen aanbevelende. Adres Voorstraat D18 boven den Heer BERCK, kleermaker
[bron: Dordrechtsche courant 2-3-1872]

- Gezs. Lenterman in de Prinsestraat vragen eenige bekwame Mode-Naaisters;
[bron: Dordrechtsche courant, 3-5-1872]

- Gevraagd 3 bekwame naaisters tegen hoog loon, om dadelijk in dienst te treden; bij voorkeur diegenen welke op de MACHINE kunnen werken.
Adres in persoon bij VAN OERLE & BAKX, Voorstraat C106.
[bron: Dordrechtsche courant 4-5-1872]

- Mejufvrouw BOEGLOS heeft de eer belanghebbenden te berichten, dat de Lessen aan hare BIJZONDERE SCHOOL voor meer uitgebreid Lager Onderwijs, den 27 Augustus aanst., zullen HERVAT worden, en dat aan hare Inrichting tevens gelegenheid is toto voorbereiding voor de Middelbare School voor Meisjes. Dordrecht, 16 Juli 1872.
[http://files.archieven.nl/46/f/569.78/Dordrechtsche_Courant_1872-07-21+22_004.pdf]

- De Dames NIELSEN & GRASHUIS hebben de eer, Ouders en Voogden harer leerlingen te berichten dat de Nieuwe Cursus zal aanvangen op Donderdag 29 Augustus.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.78/Dordrechtsche_Courant_1872-08-18+19_004.pdf]

- (Dordrecht 17 Aug) Benoemd (vergadering gemeenteraad 17/8) tot leerares in handwerken mej. H.S.W.B. Straatman wed L.D. Minnigh alhier, op eene jaarwedde van f 400 aan de Middelbare school voor Meisjes.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.78/Dordrechtsche_Courant_1872-08-18+19_001.pdf]

- De ondergeteekende bij hare BEWAARSCHOOL met 1e October e.k. eene BREI-, NAAI- en verdere HANDWERKSCHOOL van des avonds half zes tot half acht ure openende, beveelt zich bij deze minzaam aan hare geëerde Stadgenoten, als zullende niets onbeproefd laten hetzelfde vertrouwen waardig te blijven, hetwelk zij reeds 4 jaren in zoon ruime mate met hare BEWAARSCHOOL heeft mogen ondervinden.
  G.M. DE WAAL. Breedstraat D662. Dordrecht.
[http://files.archieven.nl/46/f/569.78/Dordrechtsche_Courant_1872-08-25+26_004.pdf]
NB.
(adresboek 1873) Waal, G.M. de, Wijk D Groote Spuistraat No. 696, onderwijzeres;

- Dames Nielsen en Grashuis, nieuwe cursus;
[bron: Dordrechtsche courant 27-8-1872]

- ONDERWIJS. De Dames Nielsen en Grashuis maken bekend, dat zij voornemens zijn met primo October eene Avondschool te beginnen, uitsluitend voor Handwerken van Nut en Smaak.
[bron: Dordrechtsche courant 18-9-1872]

- CONFECTIONS,
S.A. BARELLA-SCHUMAN, Vriezestraat D1035, neemt door dezen de vrijheid, Ued. kennis te geven, dat zij zich hier ter Stede gevestigd heeft tot het MAKEN van Mantels, Mantilles, Japonnen, Confections, en verder ehtgeen tot het Vak behoort.
Door nette bewerking, en het afleveren der laatste Mode, vlei ik mij UEds., gunst te kunnen waardig worden. tevens kunnen er ook LEERLINGEN geplaatst worden, alsmede bekwame NAAISTERS.
[
bron: Dordrechtsche courant 11-10-1872]

- (Dordrecht 18 Oct) Mej. J. Ponsen eerste helpster aan de stedelijke bewaarschool alhier, voldeed gisteren te den Haag met goed gevolg aan haar examen in de vrouwelijke handwerken en werd haar mitsdien daarvoor de acte van bekwaamheid uitgereikt.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.78/Dordrechtsche_Courant_1872-10-19_001.pdf]

- Mejufvrouw J. PONSEN, thans 1e helpster aan de stedelijke bewaarschool aan het Bagijnhof alhier, werd heden benoemd tot hoofdonderwijzeres aan de bewaarschool te Geertruidenberg. Wij mogen niet onopgemerkt laten dat zij nu binnenkort de derde is van deze school, die al zodanig eene plaats erlangde.
[
bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.78/Dordrechtsche_Courant_1872-12-24_001.pdf]

* * * 1873 * * *

- Tot het bekomen van Onderrigt in Handwerken van Nut en Smaak, als ook tot Voorbereiding voor het doen van Examen, daarin beveelt zich de ondergeteekende zich minzaam aan.
  G.M. LAMBERT
  Geëxamineerd Onderwijzeresse, wijk E no. 44.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.79/Dordrechtse_Courant_1873-01-19+20_004.pdf]

- Voorts voor handwerken (nut en smaak) 15 candidaten, 1 afgewezen en 14 toegelaten, zijnde de dames
C. Cooke, uit Rotterdam;
V.A. Dirksen, uit Rotterdam;
J.H. Dröge, uit Rotterdam;
M.G. van den Hummel, uit Dordrecht;
S.H. Jung, uit Dordrecht;
A.J. Hulstein, uit Rotterdam;
A. Scheltema, A.M.E. Scheltema, A.P. Schot, A.G. Stronk, J.E.A. Vervloet, W.M. Wels, allen uit Rotterdam;
en F. de Vries, uit Dordrecht;
[bron: Leidsche Courant, 06/05/1873; p. 2/4]

- Mejufvrouw F(rederika) de Vries, Geëxamineerd Onderwijzeresse in VROUWELIJKE HANDWERKEN (NUT en SMAAK) heeft de eer hiermede aan Ouders en Voogden te berigten, dat zij met 1 Juli a.s. hare School zal OPENEN in de Grootekerksbuurt, ten huize van Mejufvrouw FRATERMAN A 199. Zijnde nadere inlichtingen te bekomen Spuiweg, E 567.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.79/Dordrechtse_Courant_1873-06-22+23_003.pdf]

NB.
(adresboek 1868) Fraterman/Swets, Wed. D.G.H., Wijk B Wijnstraat No. 211, parte. 
(adresboek 1873) Vries, IJ. de, Wijk E Spuiweg No. 567, steenhouwersknecht;
(adresboek 1873) Fraterman/Swets, Wed. D.G.H. Wijk A Grootekerksbuurt No. 199, parte. 
(adresboek 1879) Fraterman/Swets, Wed. D.H.G. Wijk A Grootekerksbuurt No. 199, parte. 
(adresboek 1883) Y. de Vries, Grotekerksbuurt A 54, steenhouwer.
(adresboek 1883) wed. D.G.H. Fraterman/Swets, Grotekerksbuurt A 199, parte.
(adresboek 1883) Dr. F. Delhez, Grotekerksbuurt A 199, arts.

- ONDERWIJS.
De Ondergetekende geeft met deze Ouders en Begunstigers kennis, dat 18 Augustus de school wederom AANVANGT. Zij beveelt zich minzaam aan tot het geven van onderwijs in de Fransche en Holl taal, nuttige en fraaije handwerken, alsmede aan die meisje welke zich willen voorbereiden tot het examen in Den Haag. In de avondles van 5-7 worden alle handwerken onderweezen.
     Wed. L.D. Minnigh Onderwijzeres aan de Middelbare Meisjessschool.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.79/Dordrechtse_Courant_1873-08-19_002.pdf]

- Gisteren in den Haag de acte-examens voor vrouwelijke candidaten aangevangen, en is o.a. toegelaten voor de handwerken mej. T. Vellinga, uit Dordrecht.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.79/Dordrechtse_Courant_1873-10-18_001.pdf]

- .. ten slotte is benoemd tot hulponderwijzer aan de 1e Armenschool A.P. Wolhoff alhier.
[http://files.archieven.nl/46/f/569.79/Dordrechtse_Courant_1873-11-12_001.pdf]

- DORDRECHT, 9 December. In de heden gehouden zitting van den gemeenteraad alhier is ingekomen een adres van mejufvrouw A.W. Mühring, waarin wij, naar aanleiding van het jognst aangenomen besluit tot splitsing der Burgerschool voor lager onderwijs, in dier voege, dat eene afzonderlijke school en voor jongens en voor meisjes wordt opgerigt, het denkbeeld oppert om hare school te herscheppen in eene bijzondere gesubsieerde meisjesschool. 
[
bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.79/Dordrechtse_Courant_1873-12-10_001.pdf]

- adresboek 1873:
Soelen J. van Wijk D Voorstraat No. 7, winkelierster;

* * * 1874 * * *

- ONDERWIJS. De Onderwijzer A. DEGENS verlangt, tegen Februari eene helpster voor de Vrouwelijke Handwerken 's avonds van 5 tot 7 uur.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.80/Dordrechtse_Courant_1874-01-04+05_004.pdf]

- JOHANNIS BUIJTINK
heeft het genoegen zijne Stadgenooten kennis te geven, dat bij den 12 Januari e.k. zijn WINKEL in Garen, Band, Saijet, Broderiën, Tapisseriën enz zal OPENEN in het Huis get. D. 49, Voorstraat over de Kleine Spuistraat.
   Dordrecht, den 10 Januari 1874.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.80/Dordrechtse_Courant_1874-01-11+12_004.pdf]

- De Ondergeteekende heeft bij deze hare Begunstigers kennis, dat zij ruim gedorteerd is in Witte artikelen en Gebreide goederen, Garen, Band, Saijetten enz, tot de billijkste prijzen verkrijgbaar. Tevens vestigt zij de aandacht op het Depot van Linnen, Servet-, Damast-, Tafelgoed enz en op het Depot van TESSELSCHADE, aan hare Zaak verbonden.
   Wed. van DIJK-STAAL, Voorstraat,bij de Vuilpoort.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.80/Dordrechtse_Courant_1874-04-03_002.pdf]

- NAAIMACHINEN-FABRIEK van R.R. Lindemans, Dordrecht.
Heeft voorradig één - tweedraads hand-naaimachinenen van de fijnste en soliedste constructien, TRAP-NAAIMACHINEN in alle soorten, zoo wel voor het zwaarste als het ligste werk, en vestigt ook bijzonder de aandacht op eene geheel constructie Kleermakers ARM-MACHINE, welke zoowel door deugdelijkheid als eenvoudigheid alle bestaande constructie verre overtreft.
Alsmede elegante PLOMPS in ijzer en marmer, machinegaren, zijden, naalden, olie enz
Alle mogelijke constructien worden tegen vergoeding ter reparatie aangenomen.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.80/Dordrechtse_Courant_1874-06-21+22_003.pdf]

- De ondergeteekende heeft de eer, aan belanghebbende mee te deelen, dat er van half Juli tot 1 Aug a.s. aan de STADS-BURGERSCHOOL in het Hof gelegenheid bestaat tot het aangeven van Leerlingen voor de tegen 1 Sept. te openen Gesubsidieerde MEISJESSCHOOL
De Hoofdonderwijzeres, J.M. BREUNISSEN TROOST.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.80/Dordrechtse_Courant_1874-07-14_004.pdf]

- De ondergeetekende heeft de eer te berichten dat zij haren WINKEL GEOPEND heeft in de Vriesestraat C 1654 in garen band fluweel knoopen en dames-handwerken. Zij beveelt zich minzaam aan in de gunst harer stadgenooten door een nette bediening hoopt zij het vertrouwen waardig te worden. 
G.M. LAMBERT
.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.80/Dordrechtse_Courant_1874-08-23+24_004.pdf]

- Mejufvrouw J. van SOELEN neemt de vrijheid de Dames te berichten dat zij ontvangen heeft een nieuw assortiment dames-handwerken van vele andere tot haar vak behoorende artikelen.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.80/Dordrechtse_Courant_1874-10-21_002.pdf]

* * * 1875 * * *

- TESSELSCHADE. Afdeeling Dordrecht
De ondergeteekenden zijn voornemens op Maandag, Dinsdag en Woensdag 3 4, en 5 Mei aanstaande van 1-4 uur een TENTOONSTELLING VAN HANDWERKEN te houden in de lokalen der Loge, in de Munt alhier. Zij noodigen ieder, die belang stelt in deze nuttige inrichting, beleefd uit tot een bezoek.
  Mevr. ESSENIUS GREEFF geb. SLOTEMAKER
  Mevr. DE KANTER-SLUITER
  Mej. S.C.H. 't HOOFT
  Mej. J.M. VEDER
  Mej. C.J.A. van DORSSER
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.81/Dordrechtse_Courant_1875-05-02+03_002.pdf] 

- De ondergeteekende heeft de eer zijne Stadgenooten te berigten, bij aanstaanden Zaturdag avond zijn WINKEL in MANUFACTUREN openen zal en beveelt hij zich beleefdelijk aan, belovende eene prompte en solide bediening.
  M. POLAK Azn., Voorstraat naast de Munt, C 939.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.81/Dordrechtse_Courant_1875-05-30+31_002.pdf]

- HANDWERKEN VOOR NUT EN SMAAK.
Mejufvrouw D. Schotman, Weeshuisplein no. (C)720, biedt zich beleefdelijk aan tot het Les geven in zoodanig vak en het afwerken van Dames-Handwerken.
[bron: Dordrechtsche courant 4-6-1875]

- De ondergeteekenden bevelen zich minzaam in de gunst hunner geëerde Stadgenooten aan, tot het geven van PRIVAAT-LESSEN in nuttige en fraaije HANDWERKEN en berigten, dat de gewone Avondlessen op 1 September a.s. zullen aanvangen.
Dordrecht, 8 Juni 1875. E.D. en W. TE BOEKHORST Adres: Groenmarkt A no. 15 [A15]
[
bron: Dordrechtsche courant 9-6-1875]

- Naar aanleiding van art. 10 van het reglement voor de bewaarscholen in d eprov. Zuid-Holland werd door de plaatselijke schoolcommissie en den districts-schoolopziener, na gisteren en heden gehouden examen, aan mejuffrouw Centina HOSKORN, werkzaam aan de inrigting van mejufvrouw Sillevis-van den Heuvel alhier, de acte van algemeene toelating uitgereikt, om aan het hoofd eener bewaarschool te staan. 
[
bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.81/Dordrechtse_Courant_1875-06-09_001.pdf]
NB.
(adresboek 1873) Silevis/van den Heuvel P.A. Wijk A Houttuinen No. 163 bewaarschoolhouderes 
(adresboek 1879) Sillevis/van den Heuvel P.A. Wijk A Houttuinen No. 163 bewaarschoolhouderes

- Mejufvrouw J.H. LA RIViÈRE, neemt bij deze de vrijheid zich bij hare geëerde begunstigers en stadgenooten bij voortduring minzaamst aan te bevelen tot het MAKEN, naar de nieuwste Modes, van DAMES-COSTUMES en alles van tot dit vak behoort, belovende zich door eene vlugge en nette bediening, het vertrouwen, dat zij reeds eenigen tijd genoot, waardig te doen blijven. 
Adres. STEEGOVERSLOOT C1002.
[bron: Dordrechtsche courant 26-8-1875]

- VERHUISD van de Knolhaven naar de Vriezestraat boven den Heer F. BLOM, passementwerker D978
E.A. BRUSSAARD-KORTHALS, modenaaister.
NB. De firma GEZUSTERS KORTHALS, is met 1 September jl. ontbonden.
[bron: Dordrechtsche courant 24-9-1875]

- P.J.J. van Rije Meyrink verhuisd naar de Voorstraat D406, over de Lombardebrug, opening van den winkel a.s. zaterdagavond, wintermantels;
[bron: Dordrechtsche courant 16-10-1875]

- Mejuffrouw J. van SOELEN, handwerken, broderien, bois antique;
[bron: Dordrechtsche courant 20-10-1875]

- W.J. Noteman, Voorstraat D67, nieuwe handwerken, expositie heden;
[bron: Dordrechtsche courant 21-10-1875]

- Mej. Lambert berigt de ontvangst der nieuwste Dames-handwerken, Vriesestraat C1654;
[bron: Dordrechtsche courant 22-10-1875]

- MODES De ondergeteekende berigt de ontvangst der Nieuwste Modellen van Dames- en Kinderhoeden.
  F.B.A. HARDENBERG, Dordrecht, Wijnstraat wijk B57.
- G.J. MEERTENS, in modes, Groenmarkt A9
  Berigt de Ontvangst der nieuwe artikelen voor het seisoen. 
  Alles tot zeer lage prijsen.
- BERIGT AAN DAMES. Maandag 25 Oktober aanstaande, Expositie van eene fraaie collecie der nieuwste modellen van Parijzer Dames- en Kinderhoeden in fluweel en castor. VOORSTRAAT D68, boven den Heer J. VAN BREDA.
[
bron: Dordrechtsche courant 23-10-1875]

- MODES. De ondergeteekenden berigten de ONTVANGST der Nieuwste Modellen van Dames- en Kinderhoeden.
   Gez. VAN SCHOUTEN.
   Dordrecht, Voorstraat D34
[
bron: Dordrechtsche courant 26-10-1875]

- De ondergeteekende beveelt zicvh aan, tot het geven van Onderwijs in de VROUWELIJKE HANDWERKEN als ook tot het vervaardigen van KUNSTBLOEMEN. S.C.W. BERG
[bron: Dordrechtsche courant 23-12-1875]

- De ondergeteekende geeft bij deze kennis dat zij met 1 Januari 1876, de zaak, aslmede NAAISTER, tot heden in vereeniging met Mej. T. REUS gedreven onder de Firma van Wed. J.B. ZAHN-MONTÉ & Co, van af dien tijd ten haren naam zal voortzetten, en neemt de vrijheid zich bij voortduring in de gunst der dames aan te bevelen.
   Dordrecht, 24 December 1875. Wed. J.M. ZAHN-MONTÉ.
[
bron: Dordrechtsche courant 25-12-1875]

- VERSLAG van den toestand van het Lager Onderwijs in de Gemeente Dordrecht, in het jaar 1875, opgemaakt door de Plaatselijke Schoolcommissie.
OPENBARE SCHOLEN
a) Eerste Armenschool in de Vriezestraat
Op 18 September overleed de hoofdonderwijzer G. Bonket; tot op het laatst van zijn leven vervulde hij zijn betrekking met ijver en naauwgezetheid en zal hij lang in herinnering blijven als een voorbeeld van pligtsbetrachting. Het vergelijkend examen ter vervulling der vacature werd gehouden ten overstaan van den heer Districts-schoolopziener en heeren Burgemeester en Wethouders, in tegenwoordigheid van de plaatselijke Schoolcommissie, op den 12, 13 en 27 November. Van de 94 sollicitanten kwamen den 12 November 75 op, van welke 73 aan het examen deelnamen. Den 27 November werd het examen voortgezet met de 10 aspiranten, welke de meeste punten behaalden; op het drietal werden geplaatst de heeren 1) G. Dekker, hoofdonderwijzer te Wormer; 2) C. van de Graaf, hoofdonderwijzer te Voorschoten en 3) J. hannik, hulponderwijzer te Rotterdam en tot de betrekking benoemd de heer G. Dekker.
Gedurende de vacature stond de eerst hulponderwijzer J.H. de Jong Boers aan het hoofd der school.
Het Hulppersoneel bestond op 1 Januarij uit: J.H. de Jong Boers, 1e hulponderwijzer, J. Schuengel, T.H. van Papenrecht, L. van Dongen, J. Vermeulen, A.P. Wolhoff, L. Meerman, J.G. Collé, R. Adame en F. Jansen, hulponderwijzers, J.J. de Ruiter, H.C. Hins en H.R. Buijs, kweekelingen, P.C. Arenout en M.L. Holtheijer, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werd ontslag verleend aan F. Jansen en R. Adams, hulponderwijzers en M.L. Holtheijer, helpster bij het bij het onderwijs in de handwerken en werden aangesteld J. van Buul en R. Volwerk, als hulponderwijzer en F. de Vries als helpster bij het onderwijs in de handwerken.
b) Tweede Armenschool aan de Stadsvest.
S. Schotel was voortdurend hoofdonderwijzer der school; op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: J.H. van Dorsten, 1e hulponderwijzer, P.H. Voet, M. Reus, D.H. van der Waaij, L.G. van Eijsbergen, B. Mensen, O.W. van der Beek, J.C. Spoel, J. Heude en Z. van Schelt, hulponderwijzers, P.C. Takken, H. Spruit en A. Spoel, kweekelingen en E. Hartman, M.F. van Welie, A. Spits, E. Schraagen, E.A. Faassen en H.P. van Dorsten, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werd ontslag verleend aan J.H. van Dorsten, M. Reus, D.H. van der Waaij, O.W. van der Beek en Z. van Schelt, hulponderwijzers en M.F. van Welie helpster bij het onderwijs in de handwerken en werden aangesteld L. den Ouden, A. Berkhout en P. van West als hulponderwijzers, M. van Dijk, als kweekeling en C. van der Rest als helpster bij het onderwijs in de handwerken. 
Na het vertrek van J.R. van Dorsten werd P.H. Voet, 1e hulponderwijzer.
c) Eerste Tusschenschool in het Hof
Steeds stond J. van Heumen aan het hoofd der school; op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: C. Schotel, 1e hulponderwijzer, J. Kramers, H. van Aardenne, W.J. van der Kolff, F.M. Mulders, A. van der Steen, J.F. Op den Zieke en K. Roos., hulponderwijzers, M.M. van Katwijk, hulponderwijzeres, J. Ek, H.C. 't Hooft, P.W. Stoffels en J.H.A. Kroese, kweekelingen en F. Wolhoff-Sibbes, G.J. Smak-Takken, J. Versluis, J. Holtheijer, J. van der Schulp en H. van den Hummel helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes. 
In den loop des jaars werden ontslag verleend aan J.F. Op den Zieke, K. Roos, en J. Hartmans als hulponderwijzers, terwijl benoemd werden J.H. van Dorsten, J.L. van der Made, G.W. Hollander, J. Hartmans, en J.F.M. Orelio, als hulponderwijzer en C. van Dijk als kweekeling.
d) Tweede Tusschenschool aan het Bagijnhof 
J.H. van Trooijen vervult steeds de betrekking van hoofdonderwijzer; op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: H.J. knaap, 1e hulponderwijzer, J.M.A. Flipse, P. hartog, A.H. van der Kolff, W. Lipjes en W.H.A. van Meerkerk, hulponderwijzers, B. Bakker, hulponderwijzeres, A. Houtgraaf, J.C. van der Elst, J. Smits, J.C. Lindeman en A. van Heusden, kweekelingen en F.C. van der Elst, A.M. van Roosendaal, M.M. Reus, K.C. Lipjes, J.W.P. van Wijk en C. Rutten, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werd ontslag verleend aan W.H.A. van Meerkerk, hulponderwijzer, B. Bakker, hulponderwijzeres, en J.C. van der Elst, kweekeling. Aangesteld werden in den loop des jaars de hulponderwijzers C.M. Berg, de hulponderijzer P. van Neck en de kweekelinge J.C. van Trooijen.
Even als vroeger werd in een der lokalen van de Tweede Tusschenschool de voorbereidende klasse der Burgeravondschool gehouden; het gemiddeld aantal leerlingen was 46; 17 leerlingen werden na afgelegd toelatings-examen tot de Burgeravondschool bevorderd, 2 werden afgewezen. Aan het hoofd der klasse stond J.H. van Trooijen; als hulponderwijzers bleven daaraan werkzaam C. Schotel en J.H. de Jong Boers.
e) Burgerschool
M.H. Rottier was steeds hoofdonderwijzer der school; het hulppersoneel bestond op 1 Januarij uit: A.M. Cattel, G.M. van Woerkom, H. Koldewijn, C. van Bellen en J. Slavenburg. In den loop des jaars ontving ontslag de hulponderwijzer G.M. van Woerkom.
[bron: jaarverslag over 1875]

* * * 1876 * * *

- Vrouwelijke Handwerken.
Mejufvrouw E. Pennock, hoek Scheffersplein Geexamineerd in de handwerken van nut en smaak beveelt zich aan tot het geven van LESSEN is genoemde vakken, alsook tot het vervaardigen van WERKEN aan huis.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.82/Dordrechtsche_Courant_1876-02-16_002.pdf]
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.82/Dordrechtsche_Courant_1876-02-09_002.pdf]

- Door de commissie voor het lager onderwijs zijn Zaterdag in Den Haag afgenomen 12 examens voor de handwerken; 1 der candidaten werd afgewezen en 11 toegelaten,
mej. C.M. Berg uit Dordrecht;
J.P. Biereveld uit Brielle;
E.D. Te Boekhorst, W. Te Boekhorst en P. Van Dijl uit Dordrecht;
P.H. Gleym uit Hellevoetsluis;
A.P.M. La Porte uit Dirksland;
en D. Schotman uit Dordrecht, voor nut en smaak;
J.S. Holtheijer uit Dordrecht;
A.M. De Kelder uit Heenvliet;
en A.W. Walther uit Gorcum, voor nut.

Van de 7 candidaten voor het Fransch zijn 4 geslaagd en 3 afgewezen. Toegelaten zijn:
mej. J.M. Beukman uit Den Haag;
J.G. Biermans uit Rotterdam;
F.P. Boomsma uit Brielle;
en P. Stronk uit Kralingen;

[bron: Leidsch Dagblad, 04/05/1875; p. 1/4]

- Het bestuur der Christ school alhier vraagt voor de afdeling Bewaarschool een flinke helpster, die ook in staat is bij het onderwijs in de HANDWERKEN te assisteeren. Men vervoege zich liefst in persoon bij het bestuur of bij den Hoofdonderwijzer.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.82/Dordrechtsche_Courant_1876-05-21+22_004.pdf]

- Voor de vrouwelijke handwerken werden Zaturdag in Den Haag geëxamineerd 11 candidaten; 3 werden afgewezen en 8 toegelaten, waaronder mej. M.M. HAGEMAN en E. HARTMAN, uit Dordrecht, beiden alleen voor nut, en J.J. VRIENS, uit Dordrecht, alleen voor smaak. De voorjaarsexamens zijn Zaturdag geëindigd.
[
bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.82/Dordrechtsche_Courant_1876-05-23_001.pdf]

- Buitengewone groote Opruiming.
M. POLAK Azn, Voorstraat, naast de Munt.
Ten gevolge van de daling in verschillende soorten van Manufacturen en de naar aanleiding daarvan plaats gehad hebbende zeer groote inkoopen
Vanaf aanstande Maandag Buitengewone groote Opruiming van:
witte zakdoekjes (gekleurde randjes en gezoomd) vanaf 7,5 cents per stuk;
5/4 gekleurde katoentjes, echte kleuren vanaf 17,5 cents per stuk; 
gekleurde kleedjes-stoffen vanaf 15 cents per stuk;
5/4 servetgoed vanaf 15 cents per stuk;
5/4 Bazin (onopgemaakt) vanaf 22,5 cents per stuk;
9/8 Amersfoort, 20 Els vanaf f 2,70 per stuk;
6/4 halflinnen voor hemden en lakens vanaf f 17 per stuk;
6/4 zwart thibet voor costumes en mantels vanaf f 50 per stuk;
6/4 rips voor japonnen, in alle kleuren vanaf f 35 per stuk;
STERKE ZWARTE LYONSCHE ZIJDE vanaf f 1,15 per stuk;
Verder zullen tot spotprijzen wordne opgeruimd flinke partijtjes Oxford, Neteldoeken, wit katoen, Graslinnen, watertiwsten, mutsen, kraagjes en dasjes.
NB. Deze opruiming zal slechts zoo lang geschieden als de voorraad van die goedkoope Artikelen duurt.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.82/Dordrechtsche_Courant_1876-07-05_002.pdf]

- Mej. G.M. LAMBERT, Voorstraat C 1343
Berigt de ONTVANGST der Nieuwste Dames-Handwerken.
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.82/Dordrechtsche_Courant_1876-10-28_002.pdf]

- SLECHTS VIER DAGEN. ATTENTIE!!!
DE ENGELSCHE LIQUIDATIE zal gedurende deze week bij Mejufvrouw de Wed. FRATERMAN, Grootekerksbuurt A 199, zijn uitgepakt....;
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.82/Dordrechtsche_Courant_1876-12-19_002.pdf]

- Attentie: De Engelsche Liquidatie liquideert de specialiteit ZIJDEN en FLUWEELEN, woensdag, donderdag en vrijdag bij Mejufvrouw de Wed. FRATERMAN, Grootekerksbuurt A 199 alhier. Partijen Taffetas.....;
[bron: http://files.archieven.nl/46/f/569.82/Dordrechtsche_Courant_1876-12-27_002.pdf]

- VERSLAG van den toestand van het Lager Onderwijs in de Gemeente Dordrecht, in het jaar 1876, opgemaakt door de Plaatselijke Schoolcommissie.
OPENBARE SCHOLEN
a) Eerste Armenschool in de Vriezestraat.
Van het begin des jaars tot en met den 15 Februarij stond de eerste hulponderwijzer J.H. de Jong Boers nog steeds als waarnemend hoofdonderwijzer aan het hoofd der school. Op 16 Februarij aanvaardde de benoemde hoofdonderwijzer G. Dekker zijn betrekking.
Op 1 Januarij bestong het hulppersoneel uit: J.H. de Jong Boers, 1e hulponderwijzer, J. Schuengel, T.A. van Papenrecht, L. van Dongen, J. Vemreulen, A.P. Wolhoff, L. Meerman, J.G. Collee, J. van Buul en R. Volwerk, hulponderwijzers, J.J. de Ruiter, H.C. Hins en H.H. Buijs, kweekelingen, A. Kloppers, D.J. Bonket, A.E. Bonket, H. Reus, P.C. Arenout en F. de Vries, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werd ontslag verleend aan den hulponderwijzers J. Vermeulen en werden aangesteld: L.J. Eijdman, als hulponderwijzer, A. Houtgraaf en C.E. van Deventer, als hulponderwijzeres en G. Stempel, als helpster bij het onderwijs in de handwerken.
b) Tweede Armenschool aan de Stadsvest.
S. Schotel was voortdurend hoofdonderwijzer der school, op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: P.H. Voet, 1e hulponderwijzer, L.G. van Eijsbergen, B. Mensen, J.C. Spoel, J. Heude, A. Berkhout, P. van West, L. den ouden en E.J. Arlman, hulponderwijzers, P.C. Takken, H. Spruit, A. Spoel en M. van Dijk, kweekelingen en E. Hartman, A. Spits, E. Schraagen, E.A. Faasen, H.P. van Dorsten en C. van der Rest, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werden van genoemd hulppersoneel ontslagen: E.J. Arlman, A. Berkhout en P. van West, hulponderwijzers, P.C. Takken, kweekeling en E.A. Faassen en H.P. van Dorsten, helpsters bij het onderwijs in de handwerken. Aangesteld werden de hulponderwijzers J. Lindeman, P. van der Sande, F. Jansen, J. van Andel en K. Roos en de helpsters bij het onderwijs in de handwerken J.C. Advocaat, B.C. Rutte en E. van Doorn, terwijl de in den loop des jaars aangestelde hulponderwijzers W.H. Engelbergh en J. Kuijk voor het einde van het jaar weder werden ontslagen.
c) Eerste Tusschenschool in het Hof.
Steeds stond J. van Heumen aan het hoofd der school; op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: C. Schotel, 1e hulponderwijzer, J. Kramers, J.H. van Dorsten, G.W. Hollander, J.F.M. Orelio, H. van Aardenne, J.L. van der Made en W.J. van der Kolff, hulponderwijzers, M.M. van Katwijk, hulponderwijzeres, H.C. 't Hooft, J. Ek, P.W. Stoffels en C. van Dijk, kweekelingen en J. Wolhoff-Sibbes, G.J. Smak-Takken, J. Holtheijer, W. Versluis, J. van der Schulp en H. van den Hummel, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werden ontslagen J. van der Kolff, als hulponderwijzer en H. van den Hummel, als helpster bij het onderwijs in de handwerken; aangesteld werden als hulponderwijzer J. Elich, J. Hartman en P.K. Görlitz, en als helpster bij het onderwijs in de handwerken P. Ponsen is in den loop des jaars overleden.
d) Tweede Tusschenschool aan het Bagijnhof.
J.H. van Trooijen vervulde steeds de betrekking van hoofdonderwijzer; op 1 Januarij ebstond het hulppersoneel uit: H.J. Knaap, 1e hulponderwijzer, P. Hartog, J.M.A. Filipse en P. van Neck, hulponderwijzers, C.M. Berg, hulponderwijzeres, A. Houtgraaf, J. Smits, J.C. Lindeman en A. van Heusden, kweekelingen, J.C. van Trooijen, kweekelinge, en F.C. van der Enst, A.M. van Roosendaal, M.M. Reus, K.C. Lipsjes, J.W.P. van Wijk en C. Rutten, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In dne loop des jaars werd ontslag verleend aan de kweekelingen J. Smits, A. van Heusden, A. Houtgraaf en J.C. Lindeman en de helpster bij het onderwijs in de handwerken A.M. van Roosendaal. Aangesteld werden in dne loop des jaars de hulponderwijzers J.F. Op den Zieke en J.H. Barrink, de hulponderwijzers J.J. Vriens, de kweekelinge A.M. Warburg, de kweekeling A.J. van Efferen en de helpster bij het onderwijs in de handwerken E. de Lange.
Even als vroeger werd in ene der lokalen van de Tweede Tusschenschool de voorbereidende klasse der Burgeravondschool gehouden; het gemiddeld aantal leerlingen was 49; 19 leerlingen werden na afgelegd toelatings-examen tot de Burgeravondschool bevorderd, 2 werden afgewezen. Aan het hoofd der klasse stond J.H. van Trooijen; als hulponderwijzers bleven daaraan werkzaam G. Schotel en J.H. de Jong Boers.
e) Burgerschool.
M.H. Rottier was steeds hoofdonderwijzer der school; het hulppersoneel bestond op 1 Januarij uit: A.M. Cattel, H. Koldewijn, C. van Bellen en J. Slavenburg. In den loop des jaars werd ontslagen de hulponderwijzer H. Koldewijn en werden benoemd als hulponderwijzers W.J. van der Kolff en J. Vermeulen.
[bron: jaarverslag over 1876]

* * * 1877 * * *

- Voor de vrouwelijke handwerken werden van de 17 candidaten 14 toegelaten:
mej. A.M. Bakker uit Heenvliet
J.M. Boers uit Rotterdam
P.M. van Dijk uit Delfshaven
G. Dijkstra uit Rotterdam (alleen voor nut)
J.C. Emeis en J.M. Goudswaard uit Rotterdam
E.j.F. Kemper uit Vierpolder
M.A. Leliveld uit Rotterdam
C.P. Mosterdijk uit Brielle
G.J. Poniatopky uit Delft (alleen voor smaak)
J.E. Ruiter uit Schiedam
A.A. Soeteman uit Rijswijk
M.A. Zeeman uit Hellevoetsluis
en Misbach uit Schiedam

[bron: Leidsch Dagblad, 05/05/1877; p. 2/4]

- Op het examen, den 3den Nov. l.l. te 's Gravenhage gehouden, is geexamineerd in de handwerken mej. M.M. Moedersoon alhier (=Gorinchem).
[
bron: Advertentieblad, 09/11/1877; p. 5/8]

- VERSLAG van den toestand van het Lager Onderwijs in de Gemeente Dordrecht, in het jaar 1877, opgemaakt door de Plaatselijke Schoolcommissie.
OPENBARE SCHOLEN
a) Eerste Armenschool in de Vriezestraat.
G. Dekker stond steeds aan het hoofd der school. Op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: J.H. de Jong Boers, 1e hulponderwijzer, J. Schuengel, T.A. van Papenrecht, L. van Dongen, A.P. Wolhoff, L. Meerman, J.G. Collee, J. van Buul, R. Volwerk en L.J. Eijdman, hulponderwijzers, A. Houtgraaf en C.E. van Deventer, hulponderwijzeressen, J.J. de Ruiter, H.C. Hins en H.H. Buijs, kweekelingen, A. Kloppers, D.J. Bonket, A.E. Bonket, H. Reus, P.C. Arenout, F. de Vries en G. Stempels, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
b) Tweede Armenschool aan de Stadsvest.
S. Schotel was voortdurend hoofdonderwijzer der school. Op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: P.H. Voet, 1e hulponderwijzer, L.G. van Eijsbergen, B. Mensen, J.C. Spoel, J. heude, P.C. Takken, J. Lindeman, P.J. van de Sande, F. Jansen, J. van Andel en K. Roos, hulponderwijzers, H. Spruit, A. Spoel en M. van Dijk, kweekelingen en E. Hartman, A. Spits, E. Schraagen, C. van der Rest, J.C. Advocaat, B.C. Rutte en E. van Doorn, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werden van genoemd hulppersoneel ontslagen: P.J. van de Sande en K. Roos, hulponderwijzers, H. Spruit en A. Spoel, kweekelingen en. J.C. Advocaat, helpster bij het onderwijs in de handwerken.
Aangesteld werden de hulponderwijzers Z. van Schelt en H. Spruit, de kweekeling G. Leenheer en de helpster bij het onderwijs in de handwerken S.A. Hoskorn
c) Eerste Tusschenschool in het Hof.
Steeds stond J. van Heumen aan het hoofd der school; op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: C. Schotel, 1e hulponderwijzer, J. Kramers, J.H. van Dorsten, J. Elich, G.W. Hollander, J.F.M. Orelio, J.L. van der Made, H. van Aardenne, J. Hartmans en P.C. Görlitz, hulponderwijzers, M.M. van Katwijk, hulponderwijzeres, H.C. 't Hooft, J. Kila genaamd Ek, P.W. Stoffels, C. van Dijk en P. de Lange, kweekelingen en J. Wolhoff-Sibbes, G.J. Smak-Takken, W. Bezuijen-Versluis, J. Holtheijer, E.D. te Boekhorst en J. van der Schulp, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werden ontslagen J. Hartmans en P.C. Görlitz als hulponderwijzers, H.C. 't Hooft en J. Kila genaamd Ek, als kweekelingen; aangesteld werden als kweekelingen A. Holthuijzen en G.A. de Vries.
d) Tweede Tusschenschool aan het Bagijnhof.
J.H. van Trooijen vervulde steeds de betrekking van hoofdonderwijzer; op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: H.J. Knaap, 1e hulponderwijzer, P. Hartog, J.M.A. Flipse en P. van Neck, W. Lipjes, J.F. op den Zieke en J.H. Barrink, hulponderwijzers; J.J. Vriens en C.M. Berg, hulponderwijzeressen; J.C. van Trooijen en A.M. Warburg, vrouwelijke kweekelingen, S.J. van Efferen, J. Borstlap en C. Lipjes, mannelijke kweekelingen, en F.C. van der Enst, M.M. Reus, K.C. Lipjes, J.W.P. van Wijk, C. Rutten en E.C. de Lange, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werd ontslag verleend aan de hulponderwijzers J.H. Barrink, H.J. Knaap en P. van Neck en de hulponderwijzers C.M. Berg en de helpsters bij het onderwijs in de handwerken C. Rutten en E.C. de Lange.
Aangesteld werden in den loop des jaars de hulponderwijzers J. Smits, J.J. de Ruiter en J. Kila, de hulponderwijzeres W.C. Quast en de kweekeling J. Romanesko.
Even als vroeger werd in een der lokalen van de tweede Tusschenschool de voorbereidende klasse der Burgeravondschool gehouden; het gemiddeld aantal leerlingen was 48; 19 leerlingen werden na afgelegd toelatings-examen tot de Burgeravondschool bevorderd, 6 werden afgewezen. Aan het hoofd der klasse stond J.H. van Trooijen; als hulponderwijzers bleven daaraan werkzaam C. Schotel; in plaats van J.H. de Jong Boers werd aangesteld P. Hartog.
e) Gemengde School aan de Hellingen.
Door de opening van de Gemengde school aan de Hellingen, welke den 4 October plaats had, werd in eene lang gevoelde behoefte voorzien; daar echter zoowel aan de tusschen- als armenscholen plaatsruimte ontbrak, werd de school aanvankelijk en voor betalende en voor neit betalende leerlingen bestemd en had dus het karakter van een tusschenschool en een armenschool tevens.
De school werd geopend met 162 mannelijke en 159 vrouwelijke leerlingen, waaronder 52 mannelijke en 65 vrouwelijke, welke kosteloos onderwijs ontvingen. Aan het hoofd der school werd na gehouden vergelijkend examen geplaatst H.J. Knaap, tot dusver 1e hulponderwijzer aan de 2e tusschenschool.
Het vergelijkend examen werd op den 22 en 23 Julij ten overstaan van B en W en den Districtsschoolopziener, in tegenwoordigheid van de Plaatselijke Schoolcommissie in de lokalen in het Hof gehouden en werd daaraan door 41 van de 52 sollicitanten deelgenomen. 
Bij de opening der school bestond het hulppersoneel uit: P. van Neck, 1e hulponderwijzer, P.C. Görlitz, J. Hartmans, A.H. van Noorden, J.A. Bergmeijer, S.J.H.K. Feenstra en M. Reus, hulponderwijzers; C.M. Berg, hulponderwijzeres; A. Spoel, kweekeling en L.J. de Jongh, kweekelinge en C. Rutte en E.C. de Lange, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
Sedert werd E.C. de Lange als helpster bij het onderwijs in de handwerken ontslagen en als kweekeling aangesteld J. Sterrenburg.
f) Burgerschool.
M.H. Rottier was steeds hoofdonderwijzer der school; het hulppersoneel bestond op 1 Januarij uit: A.M. Cattel, C. van Bellen, J. Slavenburg, W.J. van der Kolff en J. Vermeulen.........etc.;
[bron: jaarverslag over 1877]

* * * 1878 * * *

- AAN DE DAMES!
Het maken van Fransche Papierbloemen leeren wij Dames en Jongejuffrouwen grondig in zes uren. De prijs voor en cursus is f 6 voor privaatlessen f 10. Aanbevelingen uit den Haag, Amsterdam, Rotterdam enz., liggen in mijne woning ter inzage. Eene methode om bloemen natuurlijker en spoediger te maken bestaat niet. Nadere informatien bij C.A. VAN DER STRAATEN, Bazar.
G. STAHL en dochter, uit Altona. 
[bron: Dordrechtsche courant, 31-01-1878]


- Zij, die hun kinderen tegen billijken prijs willen onderwezen hebben in de nuttige en fraaie HANDWERKEN, WOLNAAIEN, JAPONS KNIPPEN enz, worden vriedelijke uitgenoodigd zich te adresseeren onder letter G, aan A.A. LOTS, ter Boek- en Courantdrukkerij alhier.
- Aan de GES. MEISJESSCHOOL (Hoofdonderwijzeres Mej. BREUNISSEN TROOST) wordt tegen 1 Maart a.s. EENE KWEEKELING gevraagd. [Herplaatst wegens misstelling]
[bron: Dordrechtsche courant, 05-02-1878]

- Wordt gevraagd een MEID om dadelijk in dienst te treden, loon naar bekwaamheid. Ook kunnen eenige LEERLINGEN geplaatst worden voor het MODE-NAAIJEN. Adres: Advertentie-Burreau W. EGT, Korte Breestraat.
[bron: Dordrechtsche courant, 16-02-1878]

- De ondergeteekende bericht de ontvangst der Nieuwste Modellen van Dames- en Kinderhoeden. 
F.B.A. Hardenberg. Dordrecht, Wijnstraat B no. 57.
- MODES. De ondergeteekende berigten de ontvangst der nieuwste Modellen Dames- en Kinderhoeden.
Gez. van Schouten, Dordrecht, Voorstraat D no. 34.
[bron: Dordrechtsche courant, 16-04-1878]

- ATTENTIE. Heden en voglende dagen geëtaleerd eene fraaije collectie DAMES- en KINDERHOEDEn voor dit saizoen, uit het magazijn van Mme BONVILLE, Parijs. Grotekerksbuurt A199.
[bron: Dordrechtsche courant, 24-04-1878]

- Bij Mejufvrouw DE REUS, Modenaaister, Nieuwstraat C 1297, kunnen nog enige LEERLINGEN geplaatst worden.
[bron: Dordrechtsche courant, 19-05-1878]


- DORDRECHT, 25 Mei. Voor de vrouwelijke handwerken deden gisteren in den Haag 13 kandidaten examen; 1 werd afgewezen en 12 toegelaten, waaronder voor nut en smaak: mej. M.J. Labee, A. Rutten en L.J. Veth; voor smaak, mej. A. de Greef, allen uit Dordrecht.
[bron: Dordrechtsche courant, 26/27-05-1878]

- Bij Mejufvrouw A. RUTTEN, Voorstraat C 51, is met 1 Julij aanstaande gelegenheid tot lesnemen in Handwerken van Nut en Smaak, aan Meisjes niet beneden de acht jaar, 's namiddags van vijf tot zeven uur. Tevens is zij bereid tot het geven van privaatlessen aan huis en tot vervaardigen en afmaken van werken van smaak. 
[
bron: Dordrechtsche courant, 28-05-1878]

- Bij Mejufvrouw A. RUTTEN, Voorstraat C 51,
is met 1 Julij aanstaande af, des namiddags van 5 tot
zeven uur, gelegenheid tot lesnemen in
Handwerken van Nut en Smaak,
aan Meisjes niet beneden de acht jaar.
Tevens is zij bereid tot het geven van privaat-
lessen aan huis en tot vervaardigen en afmaken
van werken van smaak. 
[
bron: Dordrechtsche courant, 4-06-1878; Dordrechtsche courant, 27-06-1878]

- L. DE HOOG, winkelier in IJzerwaren, Koper- en Blokslager. Echte SINGER NAAIMACHINES, petroleum-toestellen, tuinbanken, tafels en stoelen, nachtlichten om zonder katoen te branden, maten en gewichten, geijkte balansen en bascules enz. Voorstraat over de Spuistraat.
[
bron: Dordrechtsche courant, 4-06-1878]

- N. VAN NASSAU, Chirurgicale en Orthophedische Instrumentmaker, heeft in ruime keuze voorhanden tafel- dessert-, voorsnij-, zak-, en scheermessen, scharen, nieuw zilveren lepels en vorken, barrometers, thermometers, vochtwegers, brillen, lorgnetten enz alles tegen vaste, doch billijke prijzen.
- NAAIMACHINES worden met garantie en kosteloos onderricht tegen concurreerende prijzen geleverd door N. VAN NASSAU, Werktuigkundige.
[
bron: Dordrechtsche courant, 16-06-1878]

- Mevrouw VERBROEK vraagt een naaister en tegen November een tweede meid;
- Mevrouw ADMIRAAL vraagt een dagmeisje. Adres Nieuwehaven.
[bron: Dordrechtsche courant, 22-06-1878]

- Wordt verlangd met Augustus eene bekwame Derde Meid, goed kunnende Naaijen, Stoppen en met de Wasch omgaan. P.G. 
Te Adresseeren B 332, aan het Vlak te Dordrecht.
[bron: Dordrechtsche courant, 25-06-1878]

- Wed. C. Middelhoven, Voorstraat. GROOTE OPRUIMING, tot veel verminderde prijzen à contant, vanaf Maandag 4 Maart tot Vrijdag 8 Maart. ONTVANGEN eene groote collectie echt BRABANTSCH LINNEN in alle breedten enz.
[bron: Dordrechtsche courant, 29-06-1878]

- ONDERWIJS. (men zorgt in den zomer voor den winter)
Er worden nog twee dames gezocht, die wenschen deel te nemen in een PRIVAAT CURSUS tot het MAKEN van Fransche Papierbloemen. Prijs f 10, -. Van 2-4 ure zijn eenige voorwerpen ten mijnen huize, Prinsenstraat D 14 alhier, te bezigtigen. Eene methode, bloemen spoediger en natuurlijker te maken, bestaat niet. G. STAHL.
- BEWAARSCHOOL. De ondergeteekende vraagt, tegen genot van salaris, een fatsoenlijk meisjes als kweekeling. M.P. van der Koog, Breedstraat.
[
bron: Dordrechtsche courant, 07-07-1878]

- De Vacantie aan de School van Mej. MUHRING loopt van 15 Juli tot 27 Aug. Aangifte van NIEUWE LEERLINGEN voor 18 Juli of na 22 Aug.
[
bron: Dordrechtsche courant, 09-07-1878]

- Mej. C.M. BREUNISSEN-TROOST, biedt zich na 15 Aug. aan tot het geven van PRIVAATLES in Handwerken van Nut en Smaak, liefst in de voormiddaguren.
[bron: Dordrechtsche courant, 14/15-07-1878]

- PAPIER-BLOEMEN.
Donderdag den 1 Augustus begint een 2de Cursus in het maken van PAPIERBLOEMEN voor Meisjes. De prijs, met inbegrip der hulpmiddelen, is f 6,95, voor Privaatlessen f 10. G. STAHL en DOCHTER. Prinsenstraat, 114 D.
[
bron: Dordrechtsche courant, 30-07-1878]

- onderwijs nuttige handwerken: breijen, haken, stoppen, mazen enz... Maria Johanna Moedersoon, Gorinchem;
[bron: Advertentieblad, 22/11/1878; p. 2/4]

- OPENBARE SCHOLEN
A) Eerste Armenschool in de Vriezestraat (hoofd G. Dekker).
Helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes: A. Kloppers, D.J. Bonket, A.E. Bonket, G. Stempels, H. Reus, J.H. Uitterlinden en E. Grootenboer.
Verplaatst helpsters bij het handwerken D.J. Bonket en. A.E. Bonket, de eerste naar de 1e tusschenshool, de tweede naar de
gemengde school;
A. Spits en V.A. de Voogd van Straaten, als helpster bij het onderwijs in de handwerken, terwijl de in den loop des jaars bij
dat onderwijs aangestelde helpster W. van Loon, voor het einde van het jaar weder werd ontslagen;
B) Tweede Armenschool aan de Vest (hoofd S. Schotel).
E. Hartman, A. Spits, E. Schraagen, C. van der Rest, B.C. Rutten, E. van Doorn en S.A. Hoskorn, helpsters bij het onderwijs
in de handwerken.
Ontslagen in de loop van het jaar: de helpsters bij het onderwijs in de handwerken S.A. Hoskorn en E. Hartman, de helpster
bij genoemd onderwijs A. Spits werd verplaatst naar de 1e armenschool.
Aangesteld: als helpster bij het onderwijs in de handwerken C. Rutten, F. de Vries en L.S.C. Kokkeel.
C) Eerste Tusschenschool in het Hof (hoofd J. van Heumen).
T. Wolhoff-Sibbes, G.J. Smak-Takken, J.F. van Bezueije-Versluis, J.S. Holtheijer, J. van der Schulp en E.D. te Boekhorst,
helpsters bij het onderwijs in de handwerken;
Ontslagen in de loop van het jaar: de helpsters bij het onderwijs in de handwerken J. van der Schulp, J.S. Holtheijer en E.D.
te Boekhorst.
Aangesteld: als helpster bij het onderwijs in de handwerken A.G. Holtheijer, D.J. Bonket en C. Quast.
D) Tweede Tusschenschool aan het Bagijnhof (hoofd J.H. van Trooijen).
F.C. van der Ent, M.M. Reus, K.C. Lipjes en J.W.P. van Wijk helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
Ontslagen in de loop van het jaar: de helpster bij het onderwijs in de handwerken J.W.P. van Wijk.
Aangesteld: als helpster bij het onderwijs in de handwerken D. Hoskorn en M.S. Nelemans.
E) Gemengde School aan de Hellingen (hoofd H.J. Knaap).
C. Rutten helpster bij het onderwijs in de handwerken;
Ontslagen in de loop van het jaar: C. Rutten helpster bij het onderwijs in de handwerken, overgeplaatst naar de tweede
armenschool;
Aangesteld: als helpster bij het onderwijs in de handwerken H.B. Nelemans, J. Rutten, C.G. Bek, A.E. Bonket en A.E. van Kamen.
[bron: jaarverslag over 1878]

* * * 1879 * * *

- De ondergeteekende bericht de ONTVANGST van Nieuwe Bloemen geschikt om te kappen. F.B.A. HARDENBERG, Wijnstraat B no. 57;
- Constance M. BERG, Korte Kromhout E 338, wenscht Onderricht te geven in het MAKEN van KUNSTBLOEMEN
[bron: Dordrechtsche courant, 30-01-1879]

- Mejufvrouw HARDENBERG, Wijnstraat vraagt zoo spoedig mogelijk een zindelijk en fatsoenlijk LOOPMEISJE
Zich aan te melden voor Donderdag 13 Maart.
[bron: Dordrechtsche courant, 09-03-1879]

- Mejufvrouw F.B.A. HARDENBERG, berigt de ontvangst der nieuwste modellen van DAMES- en KINDERHOEDEN, No. 57, Wijnstraat, DORDRECHT.
- Gevraagd een bekwame huisnaaister, twee dagen per week, liefst Dingsdag en Woensdag. 
[bron: Dordrechtsche courant, 18-04-1879]

- Er wordt zoo spoedig mogelijk gevraagd eene naaister, voor 2 à 3 dagen per week, bekend met het MODEVAK. 
Adres in persoon, Letter D 873a, Bagijnhof.
[bron: Dordrechtsche courant, 20-04-1879]

- MODES. De ondergeteekenden berigten de ontvangst der nieuwste Modellen DAMES- en KINDERHOEDEN.
Gezs. van Schouten
. Dordrecht, Voorstraat, D no. 34.
[bron: Dordrechtsche courant, 29-04-1879]

- Wordt gevraagd eene NAAISTER voor iederen dag, bekend met de machine; kennis van modevak geen vereischte.
[bron: Dordrechtsche courant, 06-05-1879]

- Het MAGAZIJN van gemaakte GOEDEREN van de VROUWENVEREENIGING is verplaatst van de Groenmarkt naar de Grootekerksbuurt, letter A no. 49.
[bron: Dordrechtsche courant, 13-05-1879]


- Examen Bewaarschoolhouderes. De plaatselijke schoolcommissie herinnert dat in deze maand gelegenheid zal worden gegeven tot het afleggen van Examen als Bewaarschoolhouderes....;
[bron: Dordrechtsche courant, 15-05-1879]

- Bij de gisteren te 's Hage gehouden acte-examens voor lager onderwijs deden 10 candidaten voor de vrouwelijke handwerken examen; hiervan werden 8 toegelaten als:
mej. S.W.A. Bachofner, M.M.C. van den Burg en J.M.F.Ch. Haser, allen uit 's Hage;
N.H.A. Bouscholte, uit Hellevoetsluis;
A.M. Hogema, G. Muhring en H.G. Pothast, allen uit Rotterdam;
en A.E.A. Mongers, uit Voorschoten.
Nog werden voor de acte in de vrouwelijke handwerken geexamineerd 12 candidaten. Er werden 4 afgewezen en toegelaten:
mej. M.L. van den Hoogen, voor nut;
A.G.S. van Krieken, voor nut
M. van der Laan, voor smaak;
A.C.P. Sanders, voor nut en smaak;
A.W.Ch. Schepp, voor nut en smaak;
en P. van der Zwet, voor nut en smaak, allen uit Schiedam
A.K. Otto, voor smaak, uit Maassluia en
J.M. van Loon, voor nut en smaak, uit Rotterdam;
[bron: Leydse Courant, 31/05/1879; p. 2/4]

- Wordt gevraagd met Augustus aanstaande eenen fatsoelijke Keukenmeid, die kan koken en huiswerk wil verrichten en eene nette Tweede Meid, die tevens kan naaijen. Adres in persoon, Bagijnhof, letter D 867.
[bron: Dordrechtsche courant, 14-06-1879 ]

- A.S. HOUBOLT BEEK berigt aan hare geeerde stadgenooten dat zij heeft GEOPEND een Winkel in Leidsche WOLLEN en KATOENENGARENS, hopende door eene prompte en civiele bediening, zich het vertrouwen waardig te maken. Voorstraat No. 92 nabij de Vuilpoort.
[bron: Dordrechtsche courant, 20-06-1879]

- Bij Mejufvrouw A. Rutten, Voorstraat C 51, is weder gelegenheid tot het bekwaam maken van Leerlingen voor het aanstaande Najaars-Examen in de Handwerken voor nut en smaak.
[bron: Dordrechtsche courant, 31-07-1879]


- MODISTE. Eene bekwame Modiste zoekt dezer stede als dusdanig eene betrekking tegen primo November. Brieven onder 't Motto Modiste aan W.M. Moet, Boekhandel, Wijnstraat.
- Verhuisd van de Voorstraat C 714 naar de Voorstraat C 524, zich bij vernieuwing aanbevelend. Dordrecht, 16 Augustus 1879. Mej. J.M. WIJNANDS, in Modes en Manufacturen.
- GESUBSIDIEERDE MEISJESSCHOOL te Dordrecht. Inschrijving van leerlingen van 20 tot 22 Augustus, tusschen 12 en 2 uur aan School en Zaterdag 22 Augustus ten huize van de Hoofdonderwijzeres, Voorstraat D no. 370(379?).
[
bron: Dordrechtsche courant, 17-08-1879]

- VROUWELIJKE HANDWERKEN.
Mej. L.J. VETH, geëxamineerd Onderwijzeres in VROUWELIJKE HANDWERKEN, beveelt zich aan tot geven van Lessen, alsmede tot het vervaardigen en opmaken van Handwerken van Smaak. Woonplaats: Hellingen, E 78.
[
bron: Dordrechtsche courant, 28-08-1879, 03-09-1879]


- NAAIMACHINES. De echte originele Singer's Naaimachines worden steeds geleverd à contant of met wekelijksche afbetaling, door L. de Hoog. Hoofdagent voor Dordrecht en Omstreken.
[
bron: Dordrechtsche courant, 16-09-1879]

- Voorhanden eene goede colectie WOLLEN ARTIKELEN tot buitengewoon lage prijzen. Ook nog dweilen à 17 cents. Gez. Bouman, hoek Pelserbrug.
- Ontvangen Nieuwe stoffen voor demi-saisons en winterstoffen. J. LARIJ, Scheffersplein. Opvolger van H. VAN DER KLOET Bz.
[bron: Dordrechtsche courant, 25-09-1879]

- H.J. van Gelder, muziek-onderwijzer, Voorstraat C 16;
- AVONDSCHOOL - HANDWERKEN.
De ondergeteekenden brengen bij deze kennis ter kennis, dat bij haar nog eenige LEERLINGEN kunnen geplaatst worden. Voor inlichtingen vervroege men zich bij
Ph. VAN MAARSEVEEN, Bagijnhof. E. Pennock, Wijnstraat. Dordrecht, 27 September 1879.
[bron: Dordrechtsche courant, 28-09-1879]


- In het Geneeskundige Gesticht voor Krankzinnigen te Dordrecht wordt gevraagd: EENE NAAISTER in het bezit en bekwaam aan met eene Naaimachine te werken, om gedurende geruimen tijd in het Gesticht werkzaam te zijn. Men vervroege zich bij de Huismeesteres van het gesticht.
[bron: Dordrechtsche courant, 18-10-1879]

- W.J. NOTEMAN, Voorstraat D 67. Berigt de ontvangst der Nieuwe Dames-Handwerken, welke van af heden zijn geetaleerd.
- Mejufvrouw F.B.A. HARDENBERG bericht de ontvangst der nieuwste modellen van Dames- en Kinderhoeden, No. 56 Wijnstraat, Dordrecht. 
[bron: Dordrechtsche courant, 21-10-1879]

- Onder de 15 geexamineerden te 's Hage voor vrouwelijke handwerken zijn o.a. met goed gevolg geslaagd de dames W.H.A. Kattenbusch en M. van Rooijen beiden alhier (=Gorinchem) woonachtig.
[Nieuwe Gorinchemsche Courant, 22/10/1879; p. 2/4]

- MEJUFFROUW J. VAN SOELEN bericht de ontvangst van nieuwe Dames-Handwerken zoomede van eene ruime sorteering Voorwerpen in BOIS ANTIQUE.
- MODES. M. VAN DER STEEN-BONKET ontvangen de nieuwste Parijsche modellen van Dames- en kinderhoeden, Wijnstraat, B 114.
[bron: Dordrechtsche courant, 23-10-1879]

- MODES. De ondergeteekenden berichten de ontvangst der nieuwste modellen Dames- en Kinderhoeden. Gez. van Schouten, Dordrecht, Voorstraat, D no. 34.
[bron: Dordrechtsche courant, 24-10-1879]

- Wegens gebrek aan plaatsruimte zullen a.s. Zondagavond ten 6 ure en Maandag, Dingsdag en Woensdag van 's morgens 9 tot 's avonds 10 ure, TE KOOP gesteld worden in het lokaal van Mej. de Wed. FRATERMAN aan de Grootekerksbuurt A No. 199:
Eenige Wollen Goederen, Avonddoeken, Damesgarnituren, Mutsen, Bloemen, Linten en wat verder te Koop zal staan. Tegen ongekend lage prijzen.
[bron: Dordrechtsche courant, zaterdag 25-10-1879]

- Acte-examens lager onderwijs. Voor de vrouwelijke handwerken werden gisteren geëxamineerd 16 kandidaten, waarvan 1 werd afgewezen en 15 toegelaten, waaronder uit Dordrecht mej. W.J. Bijl, D.J.C. Colombijn en J. Ek, allen voor nut en smaak; M.W. Dijsselhof, J. Iburg en L.S.C. Kokkeel, allen voor voor nut; A. van Heumen, voor smaak.
[bron: Dordrechtsche courant, 09-11-1879]

- Voor de acte in de vrouwelijke handwerken werden 14 candidaten geexamineerd; 4 werden afgewezen en 10 toegelaten, 
mej. A.M. van den Bergh, uit Dordrecht, voor smaak;
E. van Doorn, uit Dordrecht, voor nut;
A.M. Droogendijk, uit Dordrecht, voor smaak;
E. Grootenboer, uit Dordrecht, voor smaak;
M.E. Kluit, uit St. Antonie-polder, voor smaak;
S. de Koningh, uit Dordrecht, voor nut;
M.J. Middelhoven, uit Dordrecht, uit Dordrecht, voor smaak;
T. Pas, uit Kinderdijk voor nut en smaak;
H.S.B.G.F. van Roozendaal, uit Dordrecht, voor nut en smaak;
en J.C. van Trooijen, uit Dordrecht, voor nut en smaak.
[
bron: Leydse Courant, 11/11/1879; p. 1/4]

- Voor de vrouwelijke handwerken 14 kandidaten; 4 afgewezen en 10 toegelaten, waaronder 8 uit Dordrecht, reeds per telegraaf gemeld. De twee overigen zijn mej. M.E. Kluit, voor smaak, uit St. Anthoniepolder en T. Pas, voor nut en smaak, uit Kinderdijk.
- HANDWERKEN. Mej. L.J. VETH, geëxamineerd Onderwijzeres in Vrouwelijke Handwerken van Nut en Smaak, beveelt zich aan tot het geven van LES in alles wat tot haar vak behoort, waaronder ook het maken van Bloemen. Voorts houdt zij zich aanbevolen tot het opmaken van Handwerken, Borduurwerk enz. Woonplaats: Hellingen, E 78.
- Bij Mej. A. RUTTEN is weder gelegenheid tot het opleiden voor het EXAMEN in HANDWERKEN en tot plaatsing van LEERLINGEN op de Avondschool.
[bron: Dordrechtsche courant, 11-11-1879]


- Door de plaatselijke schoolcommissie en den districtsscoholopziener alhier is heden, na gehouden theoretisch en practisch examen, de acte van algemeene toelating om aan het hoofd eener bewaarschool te staan uitgereikt aan de dames J. Romein, W. Nelemans, M. Labbee en W. Quast.
[bron: Dordrechtsche courant, 26-11-1879]

- OPENBARE SCHOLEN.
a. Eerste Armenschool in de Vriezestraat.
G. Dekker stond steeds aan het hoofd der school. O;. 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: L. van Dongen, 1ste hulponderwijzer, R. Volwerk, L. Meerman, A. Spoel, L.J. Eijdman, A.P. Wolhoff, J. van Buul, J.G. Collée, J. Scheungel en T.H. van Papenrecht, hulponderwijzers, A. Houtgraaf en M. Wulfse, hulponderwijzeressen, A.C. Hazenbosch, mannelijke kweekeling, M. van Papenrecht en J.M. van der Linden, vrouwelijke kweekelingen, en A. Spits, G. Stempels, H. Reus, J.H. Uitterlinden, E. Groottenboer en V.A. de Voogd van der Straten, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In den loop des jaars werden ontslagen de hulponderwijzer L. Meerman en de hulponderwijzeres A. Houtgraaf, en werden aangesteld A. van Heusden, als hulponderwijzer, S. de Koning, als hulponderwijzeres, P.H. van Heusden en G.A. van Dijk, als kweekelingen, en W. Bijl als helpster bij het onderwijs in de handwerken.
b. Tweede Armenschool aan de Vest.
S. Schotel was voortdurend hoofdonderwijzer. Op 1 Januarij bestond het hulppersoneel; uit: P.H. Voet, 1ste hulponderwijzer, J. Heude, B. Mensen, F. Jansen, J. van Andel, L.G. Eijsbergen, H. van der Schuijt, Z. van Schelt, J.C. Lindeman, H. Spruijt en J.C. van der Elst, hulponderwijzers, M. van Dijk, kweekeling en C. Rutten, F. de Vries, E. Schraage, C van der Rest, E. van Doorn, B.C. Rutten en L.S.C. Kokkeel, helpsters bij het onderwijs in de handwerken.
In den loop des jaars werden van genoemd hulppersoneel ontslagen de hulponderwijzers Z. van Schelt en H. van der Schuit, en de kweekeling M. van Dijk, bevorderd tot hulponderwijzer aan de school. Als hulponderwijzeres werd aangesteld N. Labrijn, en als kweekeling A. van Son.
c. Eerste Tusschenschool in het Hof.
Steeds stond J. van Heumen aan het hoofd der school. Op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: C. Schotel, 1e hulponderwijzer, J. Kramers, J.H. van Dorsten, G.W. Hollander, J. Elich, W. van der Schuijt en H. van Aardenne, hulponderwijzers, M.M. van Katwijk, hulponderwijzeres, P.W. Stoffels, C.G. van Dijk, P.A. de Lange, A. Holthuizen, G.A. de Vries, J. van Dalen en C. Regoor, kweekelingen, J.B. Driem, rijkskweekeling zonder toelaag, en T. Wolhof-Sibbes, G.J. Smak-Takke, J.F. van Bezuije-Versluis, D.J. Bonket, A.G. Holtheijer, en C. Quast, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
Van dit hulppersoneel werden in dne loop des jaars ontslagen de hulponderwijzer J. Elich, overgeplaatst naar de Burgerschool, de hulponderwijzer W. van der Schuijt, de kweekeling C. Regoor, de rijkskweekeling J.B. Driem en de helpster J.F. van Bezuije-Versluis, en werden de kweekelingen P.W. Stoffels en C.G. van Dijk bevorderd tot hulponderwijzers aan de school.
Nog werden aangesteld: als hulponderwijzer P. van Meerkerk, als kweekelingen G. van Riemsdijk, P.H. Smith en F.K. van der Heijden, rijkskweekeling zonder toelaag, en als helpster bij het onderwijs in de handwerken J. Ponsen.
d. Twee Tusschenschool aan het Bagijnhof.
J.H. van Trooijen vervulde steeds de betrekking van hoofdonderwijzer. Op 1 Januarij bestond het hulppersoneel uit: P. hartog, 1ste hulponderwijzer, J.M.A. Flipse, W. Lipjes, J.F. op den Zieke, A.H. van Dullink, J. Smits en J. Kiela, hulponderwijzers, W.C. Quast en M.W. Dijsselhof, hulponderwijzeressen, J.C. van Trooijen en J.E. den Hartog, vrouwelijke kweekelingen, S.J. van Efferen, J. Borstlap, C. Lipjes en H. Phielix, mannelijke kweekelingen, en F.C. van der Ent, M.M. Reus, K.C. Lipjes, D. Hoskorn en M.S. Nelemans, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In dne loop des jaars overleed de hulponderwijzer J.M.A. Flipse. Ontslagen werden de hulponderwijzers J. Kiela en A.H. van Dullink en de hulponderwijzeres W.C. Quast. De kweekelinge J.C. van Trooijen werd bevorderd tot hulponderwijzeres aan de school, en voorts werden daarbij aangesteld, als hulponderwijzers P.C. Takken en C.H. Hins, vroeger kweekeling aan de Eerste Armenschool, en als kweekelinge A. Ek.
Als vroeger werd in een der lokalen van de Twee Tusschenschool de voorbereidende klasse der Burgeravondschool gehouden; het gemiddeld aantal leerlingen was 50, 24 leerlingen werden na afgelegd toelatings-examen tot de Burgavondschool bevorderd, 5 werdne afgewezen. Aan het hoofd der klasse stond J.H. van Trooijen; als hulponderwijzers bleven daaraan werkzaam C. Schotel en P. Hartog.
e. Gemengde School aan de Hellingen.
H.J. Knaap was steeds hoofdonderwijzer. Op 1 Januari stond het hulppersoneel uit: P. van Neck, 1e hulponderwijzer, J. Hartmans, P.K. Görlitz, A.H. van Noorden, J.A. Bergmeijer, M. Reus en S.J.H.C. Feenstra, hulponderwijzers, C.M. Berg, hulponderwijzeres, C. van Eck, J. Sterrenburg en G. van Dijk, mannelijke kweekelingen, L.J. de Jong en H. van Efferen, vrouwelijke kweekelingen, en C.G. Bek, H.R. Nelemans, A.E. Bonket, J. Rutten en A.E. van Kamen, helpsters bij het onderwijs in de handwerken aan meisjes.
In dne loop des jaars werd de hulponderwijzer J. Hartmans ontslagen en in gelijke betrekking geplaatst aan de Burgerschool, en werden aangesteld als hulponderwijzers J.J. de Ruiter en H.J. Buis, en als kweekeling D. Sluimer.
f. Burgerschool.
M.H. Rottier bestuurde steeds de school als hoofdonderwijzer. Het hulppersoneel bestond op 1 Januarij uit: A.N. Cattel, C. van Bellen, J. Slavenburg, W.J. van der Kolff, en W.H. van Ravestijn.
In dne loop des jaars werd ontslagen de hulponderwijzer J. Slavenburg, benoemd hoofdonderwijzer te Rotterdam, en werden als hulponderwijzers benoemd J. Hartmans en J. Elich.
Gemiddeld 40 leerlingen ontvingen onderwijs in het Fransch.
Na afgelegd admissie-examen werden 10 leerlingen toegelaten tot de Hoogere Burgerschool, geen werd afgewezen.
Het examen werd gehouden op 9 Jlij en de prijsuitdeeling 15 Julij.
De aanneming en het ontslag van leerlingen werd gedaan en verleend door den hoofdonderwijzer der school, onder goedkeuring der Commissie.
[bron: jaarverslag over 1879]

- adresboek 1879
Wed. L.D. Minnigh/Straatman, Wijk C Voorstraat No. 1200, Leerares in handwerken;
J.M. Nooten, Wijk B Schrijversstraat No. 158-159, onderwijzeres in handwerken;
Soelen J. en J.A., Wijk D Voorstraat No. 7, winkeliersters;

* * * 1880 * * *

- Een naaister wordt verlangd, die tevens ook op de Naaimachine kan werken. Adres in persoon, Voorstraat achter het Stadhuis D 718.
[bron: Dordrechtsche courant, 17-01-1880]

- De ondergeteekende, na jaren bij de Dames WEBER alhier werkzaam geweest te zijn, heeft zich als MODENAAISTER gevestigd en beveelt zich beleefdelijke aan. P.H. HEINRICH, Adres: Blijenhoek C 247.
[bron: Dordrechtsche courant, 18-01-1880]

- Ontvangen zwart en geklerud DONNA-MARIA GAAS voor voiles. F.B.A. HARDENBERG, Wijnstraat B 57.
[bron: Dordrechtsche courant, 20-01-1880]

- Er bestaat op de Voorstraat C no. 195 (Kentie?)gelegenheid tot het
   NEMEN VAN PRIVAATLESSEN
   in de nuttige, fraaije Handwerken en Knippen.
[bron: Dordrechtsche courant, 24-01-1880]

- Groote Opruiming maandag 16 Februarij en alle overige dagen der week, van hoeden, mutsen, linten, veeren enz, A.C. Smeulers-van Es, Voorstraat D 50 over de Kl. Spuistraat. Bestaat ook gelegenheid tot het plaatsen van LEERLINGEN.
[bron: Dordrechtsche courant, 11-02-1880]

- Christelijke Bijzondere School, Steenstraat.
Het Bestuur der Christelijke Bijzondere School voor gewoon en meer uitgebreid lager Onderwijs in de Steenstraat, bericht dat als hoofdonderwijzeres aan de bewaarschool en voor het onderwijs in vrouwelijke handwerken van nut en smaak is geplaatst Mej. C. van Alphen de Ronde.
Ouders en Voogden worden opmerkzaam gemaakt, dat nog eenige Leerlingen kunnen geplaatst worden, waarvoor men zich gelieve aan te melden bij den eerst ondergeteekende.
Het schoolgeld bedraagt:
Voor de Bewaarschool per maand f 0,80.
Voor onderwijs in Vrouwelijke Handwerken per maand f 1.-
    Namens het bestuur voorn. W. Vetten, praes., A. Verhoeven, secret.
[bron: Dordrechtsche courant, 03-03-1880, 07-03-1880]

- Een voorstel van de Plaatselijke Schoolcommissie, om aan mejufvrouw P(hilippina) van Maarsseveen, die benoemd is tot helpster bij het onderwijs in de handwerken aan de 1e Tusschensschool alhier, in de plaats van mejufvrouw Wolhoff-Sibbes, welke om redenen van gezondheid tegen 1 April a.s. eervol uit hare betrekking ontslagen is, eene jaarlijksche toelage te verleenen van f 80, ingaande den 1 April a.s. en een gelijk voorstel om aan de benoemde kweekelingen B. de Heer ... en W. van Dijk... worden door den raad goedgekeurd.
[bron: Dordrechtsche courant, 24-03-1880 ]

- MODES. M. van der Steen-Bonket. Van af heden Expositie der door mij te Parijs uitgezochte Modellen van Dames- en Kinderhoeden, voor a.s. saizoen. Waartoe ik de Dames beleedelijk ter bezichtiging uitnoodig. Wijnstraat, B 114.
- Mejufvrouw M. VALKE, Spuiweg, vraagt ten spoedigste TWEE BEKWAME NAAISTERS. Bestaat ook tevens gelegenheid tot plaatsing van LEERLINGEN.
[bron: Dordrechtsche courant, 14-04-1880]

- De ondergeteekende berigt de ontvangst van dames- en kinderhoeden en andere garnituren voor het a.s. saizoen. A. v.d. Weijden, Lange Breedstraat D 639.
[bron: Dordrechtsche courant, 15-04-1880]

- Mejufvrouw F.B.A. HARDENBERG berigt de ontvangst der nieuwste modellen van dames- en kinderhoeden. No. 57, Wijnstraat, Dordrecht.
[bron: Dordrechtsche courant, 16-04-1880]

- Het WERKBUREAU DER DAMES-AFDEELING van de Vereeniging TOT HEIL DER ARMEN, zitting houdende den eersten en derden Dingsdag der maand van 2 tot 4 ure, in het benedenlocaal van het gebouw der Spaarbank, verzoekt al diegenen die werk hebben voor NAAISTERS, BREISTERS, LOOPWERK en WASCHVROUWEN of eenige andere voor vrouwen passende betrekking te vervullen hebben, hiervan schriftelijk opgaaf te doen aan de Preseidente van het Dames-Comité Mevrouw Vriesendorp-van der Wayfort, Hoogenieuwstraat, A no. 485. 
VROUWEN, DIE BOVENGEMELD WERK VERLANGEN, kunnen zich aanmelden den eersten en derden Dingsdag der maand van 3 tot 4 ure in het gebouw der Spaarbank.
- Kinder-costumes, J. Larij voorheen H. v.d. Kloet.
[bron: Dordrechtsche courant, 20-04-1880]

- TESSELSCHADE. Met 1e Mei wordt de Betrekking van Depothoudster van de Vereeniging Tesselschade vacant. Wie genegen is deze betrekking op zich te nemen en gelegenheid heeft voor een geschikt DEPOT, melde zich aan bij Mevr. Essenius Greeff, Groenmarkt, of bij Mej. C.J.A. van Dorsser, Lijnbaan.
[bron: Dordrechtsche courant, 23-04-1880]

- Behalve onze stadgenoote mejufvouw H. Giltaij werd vrijdag door de akademie van beeldende kunsten in Den Haag bekroond onze voormalige stadgenoote mejufvrouw C. Schouten (van den cursus voor vrouwelijke handwerken) en wel mede voor het perspectief voor den 2en prijs, terwijl zij tevens voor het pleistertekenen eervol werd vermeld.
[bron: Dordrechtsche courant, 27-04-1880]

- Bij het quiteren mijner zaak in MANUFACTUREN zeg ik mijne begunstigers hartelijke dank. J. KARSSEBOOM, Senior. Dordrecht, 1 Mei 1880.
[bron: Dordrechtsche courant, 02-05-1880]

- Handwerken van Nut en Smaak.
Mej. L.J. Veth bericht, dat zij heeft geopend eenen SCHOOL voor ONDERWIJS in HANDWERKEN van NUT en SMAAK, voor Meisjes uit den fatsoenlijke stand, die het geleerde op de Lagere en Middelbare Scholen wenschen voort te zetten.
De lessen zullen worden gegeven van Maandag tot Vrijdag, 's voorm. 10 tot 12 ure, Voorstraat, C 51, alwaar ook tusschen 2 en 4 ure gelegenheid is tot het aangeven van leerlingen. Het schoolgeld voor iedere leerlingen bedraagt f 1,50 per maand.
[bron: Dordrechtsche courant, 04-05-1880]
(Dordrechtsche Courant 4 mei 1880)

- TESSELSCHADE. Het Depot is heden verplaatst ten huize van Mej. DAMMERMAN geb. LEROUX, Voorstraat bij de Vischbrug lett. D 731
Dames bestuurderessen bevelen deze goede zaak, bij vernieuwing, in de welwilendheid harer stadgenooten aan.
[bron: Dordrechtsche courant, 05-05-1880]

- Voor de vrouwelijke handwerken zijn gister te 's-Hage geëxamineerd 13 candidaten, waarvan 5 afgewezen. Onder de toegelatenen behooren ook onze stadgenooten, mej. A.M. Swerver voor nut en mej. E.P. Vaarzon Morel voor nut en smaak.
[Nieuwe Gorinchemsche Courant, 08/05/1880; p. 1/6]

- Voor 2 1a 3 dagen vast in de week verlangt men dadelijk EENE NAAISTER bekend met de Modes en in staat om met de Handmachine te kunnen werken. Adres in persoon, Kalkhaven D 161.
[bron: Dordrechtsche courant, 13-05-1880]

- DORDRECHT 15/5 Voor de acte in de vrouwelijke handwerken werden gisteren in den Haag 23 kandidaten geexamineerd: 2 werden afgewezen en 21 toegelaten. Bij de heden gehouden acte-examen zijn toegelaten Voor de vrouwelijke handwerken is heden met gunstig gevolg examen afgelegd door mej. S. de Iongh, van Deventer, Dijsselhof, Eijgens, Iburg, Kluit, Kokkeel, van der Koogh, Lindenhovius, Plokker, Rutten, Versluis, de Voogd en van Heumen, allen uit Dordrecht; Postmus uit 's Gravendeel en Tuk uit Nieuw-Lekkerland.
[bron: Dordrechtsche courant, 16-05-1880]

- Bij de Zaterdag te 's Hage gehouden acte-examens voor het lager odnerwijs werden voor de acte in de vrouwelijke handwerken 18 candidaten geexamineerd, 1 werd afgewezen en 17 toegelaten, als:
mej. B.H. van Deventer, voor smaak;
M.W. Dijsselhof, voor smaak;
W. Eijgens, voor smaak;
J. Iburg, voor smaak;
S. de Jongh, voor smaak;
M.E. Kluit, voor nut;
L.C.S. Kokke(e)l, voor smaak;
D. van der Koogh, voor smaak;
A. Lindenhovius, voor nut en smaak;
C.A. Plokker, voor nut en smaak, allen uit Dordrecht
L. Postmus, uit s Gravendeel, voor nut en smaak;
B.C. Rutten, uit Dordrecht, voor nut;
J.L. Tuk, uit N. Lekkerland, voor nut en smaak;
H.A. Versluis, uit Dordrecht, voor nut;
V.A. de Voogd, uit Dordrecht, voor nut;
C.M.G. de Wijs, uit Delft, voor nut en smaak;
en A. van Heumen, uit Dordrecht, voor nut.
Voor de acte in de Engelsche taal werden.....
[bron: Leydse Courant, 19/05/1880; p. 1 en 2/4]

- HANDWERKEN. Mej. L.J. VETH, wier Leerlinge bij het laatst gehouden Examen weder slagen mocht voor 'NUT EN SMAAK', beveelt zich aan tot het geven van Lessen. Adres: Hellingen E 78.
- Bij Mejufvrouw A. RUTTEN, Voorstraat, bij de Nieuwbrug, bestaat weder gelegenheid tot het AANNEMEN VAN LEERLINGEN voor het aanstaand Najaars-Examen in Handwerken voor NUT en SMAAK.
- DORDRECHT 18 Mei. Men verzoekt ons te melden, dat onder de geslaagden bij het examen voor de vrouwelijke handwerken op ll Zaturdag is genoemd mej. de Voogd. Dit moet zijn: J.A. de Voogd van der Straaten.
[bron: Dordrechtsche courant, woensdag 19-05-1880]


- S.C. VAN DEN NIEUWENHUIZEN, Modenaaister, bericht aan hare begunstigers, dat zij van de Groote Spuistraat is verhuisd naar de Vriezestraat D 971. Ook kunnen er bij haar nog LEERLINGEN worden geplaatst.
[bron: Dordrechtsche courant, 23-05-1880]

- Bij Mejufvrouw A. RUTTEN, Voorstraat, bij de Nieuwbrug, bestaat weder gelegenheid tot het AANNEMEN VAN LEERLINGEN voor het aanstaand Najaars-Examen in Handwerken voor NUT en SMAAK.
[
bron: Dordrechtsche courant, 08-06-1880]

- S.C. VAN DEN NIEUWENHUIZEN, Modenaaister, Vriezestraat D 971, verlangt zoo spoedig mogelijk, EEN BEKWAME NAAISTER.
[
bron: Dordrechtsche courant, 10-06-1880]

- NAAISTERS, goed haar vak kennende, kunnen dadelijk geplaatst worden; ook eenige LEERLINGEN.
Adres in persoon, VOORSTRAAT, achter het Stadhuis, D 718.
[
bron: Dordrechtsche courant, 22-06-1880]
NB.
(adresboek 1879) Weber, E.A.C.H.L., Wijk D Voorstraat No. 718, modiste;
(adresboek 1879) Weber, Firma L. Weber & Co. L.A.J. Wijk D Voorstraat No. 718 modiste en winkelierster


- C. de Wijs, behanger, Lange Breedstrat D 648, vraagt terstond eene bekwame naaister, bekend met de Naaimachine, voor 2 dagen 's weeks vast.
[
bron: Dordrechtsche courant, 6 juli 1880]

- VROUWELIJKE HANDWERKEN.
Mej. L.J. VETH houdt eene school voor meisjes uit den beschaafden stand, waar zij van 's voorm. 10 tot 12 u. ONDERWIJS geeft in handwerken van NUT (naaien, Knippen enz) en SMAAK.
Bij het eindigen van den Cursus op de Middelbare Scholen, neemt zij de vrijheid de ouders dier leerlingen, die het dáár geleerde willen onderhouden en voortzetten, op hare School opmerkzaam te maken.
Adres: Voorstraat C 51, ten huizen van den Heer RUTTEN. Aangifte liefst tusschen 10 en 12 of 2 en 4 u.
[
bron: Dordrechtsche courant, 6 en 13 juli 1880]


- GESUBSIDIEERDE MEISJESSCHOOL.
Aangifte van leerlingen voor den nieuwen Cursus den 19den en 20sten Aug., tusschen 12 en 2 uur, en den 21sten na 12 uur, ten huize van de Hoofdonderwijzeres, M. BREUNISSEN TROOST, Steegoversloot No. 1028. 
- MIDDELBARE MEISJESSCHOOL
Bevorderd van de 1e naar de 2e kl.: H.E. van Dijl, G. van Epenhuizen, A.W. de Jongh, C. Krim, E.J. van der Linden, J.C. Maas Geesteranus, V. Veen Valck en C.A.W. van Wageningen.
Van de 2e naar de 3e kl.: G.C. Dufour, W.J.A. de Haan, H.W. de Jongh, E.A.J. Keller van Hoorn, J. Keijser, A.M. de Koning, D. von Lindern, J.J. Steiner en E. Zadoks.
Van de 3e naar de 4e kl.: A. Blussé, M. Blussé, H. Dobbe, E.A.D.M. van Elk, N.B. von Lindern, H.C.H. Loeff en N.S. Volker.
En van de 4e naar de 5e kl.: S.A. Albarda, A. Beversen, C.G. Brand, M.C.P. Fangman, C.J. Lebret, A.W. Lebret, C.H.J. Moulin, L. Roodenburg en A.W. Stoop.
Voorts zijn diploma's van voldoend afgelegd eindexamen uitgereikt aan de dames J.Joh. 't Hoen, Chr. van der Plank, A.M.A. Roëll, A.A. Roodenburg, J.H. Steiner en M.T.Th. Tijssens. Tot de eerste klasse zijn na voldoend afgelegd admissieexamen 20 leerlingen toegelaten.
[bron: Dordrechtsche courant, 18-07-1880]

- BEWAARSCHOOL.
De ondergeteekende heeft de eer te berichten, dat zij hare inrichting van af 1 Augustus ll. heeft overgedaan aan Mevrouw ROMEIN-NOLLEDES. Tevens zegt zij dank voor het vertrouwen haar circa 12 jaren zoo ruimschoots geschonken, terwijl zij hare opvolgster met alle vrijmoedigheid aanbeveelt. P.A. SILLEVIS VAN DEN HEUVEL (vroeger Wed. G. Kunst)
- Mij refereerende aan bovenstaande kennisgeving, neemt de ondergeteekende de vrijheid hare inrichting aan te bevelen, hopende in alle opzichten aan de eischen des tijds te voldoen en het vertrouwen, hare voorgangster geschonken, ook waardig te zullen maken. Tevens bericht zij dat hare inrichting Bagijnhof Letter D No. 857 a.s. Donderdag en Vrijdag 19 en 20 Augsutus, des namiddags van 2 tot 4 ure voor belangstellenden ter bezichtiging is opengesteld.
J.M. ROMEIN-NOLLEDES.
Dordrecht, 15 Aug. 1880.
[bron: Dordrechtsche courant, 15-08-1880]

- Zonder discussie of hoofdelijk stemmen wordt goedgekeurd een voorstel van de plaatselijke schoolcommissie, om aan mej. J.H. van Doorn, die in de plaats van de ontslagen mej. A.G. Holtheijer benoemd is tot helpster bij het onderwijs in de vrouwelijke handwerken aan de lagere scholen te dezer stede eene jaarlijksche toelage te verleenen van f 40, en voorts de toelagen van de helpsters, mej. M. Beijl, V. de Voogd van der Straaten en J. Rutten, te brengen op f 80, ingaande voor de eerstgenoemde op 1 Januarij en voor de beide anderen op 1 Julij van dezes jaars.
[
bron: Dordrechtsche courant, 25-08-1880]

- Gevraagd op de Eerste Stads-Tusschenschool eene Hoofd-Onderwijzeres niet beneden de 25 jaar, geexamineerd in de Handwerken. Zich te vervoegen bij Mevr. de Koning, Prinsenstraat, tusschen tien en twaalf uur voormiddag.
- In verband met de nieuwe wet op het lager onderwijs, waarbij de nuttige handwerken voor meisjes onder de verpligte vakken zijn opgenomen, en waarin dus van gemeentewege zal moeten worden voorzien, ism reeds op eenige plaatsen besloten de aldaar bestaande naai- en breischolen met ult. December op te heffen.
[
bron: Dordrechtsche courant, 10-09-1880]

- MODES. Gelegenheid tot plaatsing van LEERLINGEN bij Mejufvrouw F.B.A. HARDENBERG, Wijnstraat.
[
bron: Dordrechtsche courant, 11-09-1880]

- MODES. Mejuffrouw F.B.A. HARDENBERG bericht de ontvangst der nieuweste Modellen van Dames- en Kinderhoeden, Wijnstraat B 57.
[
bron: Dordrechtsche courant, 19-10-1880]

- W.J. Noteman, Voorstraat D 67, berigt de ontvangst der Nieuwe Dames-Handwerken.
[
bron: Dordrechtsche courant, 20-10-1880]

- Mejuffrouw J. VAN SOELEN bericht de ontvangst der NIEUWE HANDWERKEN en van eenige andere Artikelen, geschikt voor Cadeaux.
- De ondergeteekende berigt de ontvangst der Nieuwste Modellen van Dames- en Kinderhoeden, en alle GARNITUREN voor het WInter-Saisoen. Mejufvrouw A. v.d. Weijden, Lange Breedstraat D659.
- MODES. M. van der Steen-Bonket, van af heden EXPOSITIE der door mij te Parijs uitgezochte Modellen van: DAMES en KINDERHOEDEN, voor het a.s. Saisoen; waartoe ik de Dames beleefd ter bezichtiging uitnoodig. WIJNSTRAAT, B 114.
[
bron: Dordrechtsche courant, 21-10-1880]

- Behalve mej. Emck die, zooals wij in het vorig nommer hebben gemeld, met goed gevolg examen had afgelegd in de vrouwelijke handwerken voor nut, zijn nog toegelaten mejuffr. T. Hibma voor nut; W.Ch. van Leent voor nut en smaak; M.J. Moedersoon voor smaak; A.M. Swerver voor smaak en E.J. Zonneveld voor nut en smaak. Genoemde dames zijn allen alhier [=Gorinchem] woonachtig.
[Nieuwe Gorinchemsche Courant, 27/10/1880; p. 2/4]

- Mejuffrouw HARDENBERG, Wijnstraat, vraagt terstond een Noodhulp Loopmeisjes wegesn ziekte van het tegenwoordige.
- Naaimachinen-Fabriek R.R. Lindemans, Varkenmarkt. Hand en Trapnaai-Machine. Kosteloos onderrigt;
[
bron: Dordrechtsche courant, 31-10-1880]


- N.A. Stempels, Voorstraat D 41, ontvangen nieuwe dameshandwerken alsmede een ruime sorteering artikelen geschikt voor St. Nicolaas cadeaux.
[
bron: Dordrechtsche courant, 04-11-1880]

- TESSELSCHADE. BAZAR op Maandag 8, Dinsdag 9, en Woensdag 10 November in de lokalen der LOGE, in de Munt alhier van 1 tot 4 uur. Dames bestuurderessen nemen de vrijheid deze goede zaak weder aan de welwillenheid harer stadgenooten aan te bevelen..
[
bron: Dordrechtsche courant, 07-11-1880]

- TESSELSCHADE. Depot bij Mej. DAMMERMAN, Voorstraat bij de Vischbrug. UITVERKOOP van eenige artikelen tot veel verminderde prijzen.
[
bron: Dordrechtsche courant, 18-11-1880]

- Door verandering van betrekking wordt in een fatsoenlijk gezin eene JUFVROUW verlangd, om tegen matig salaris gedurende de schooluren aan een 14-jarig meisje onderrigt te geven in het Hollandsch, Fransch en handwerken. Acte is geen vereischte. 
[
bron: Dordrechtsche courant, 28-11-1880]

- Gevraagd een fatsoenlijk meisje voor Naai- en Winkelwerk, niet boven de 16 jaar. 
[Dordrechtsche courant, 30-11-1880]

- R.R. Lindemans, Varkenmarkt; 
[Dordrechtsche courant, 02-12-1880]


- Mejufvrouw R.I. Haring, directrice der middelbare school voor meisjes, verzoek verlof tot Paasen 1881 (sedert 1875 als lerares werkzaam)
[Dordrechtsche courant, 29-12-1880]

- Eerste Stadsarmenschool (Vriezestraat)(hoofd G. Dekker) = later gemeenteschool 4
Helpsters:
A. Spits (rang /akte: nut en smaak) f 120
G. Stempels (rang /akte: nut en smaak) f 80
E. Grootenboer (rang /akte: nut en smaak) f 80
W. Bijl (rang /akte: nut en smaak) f 80
V.A. de Voogd van der Straaten (rang /akte: nut) f 80
J.H. Uitterlinden (rang /akte: nut) f 50
H. Reus (rang /akte: geen) f 80
Tweede Stadsarmenschool (Vest)(hoofd S. Schotel)  = later gemeenteschool 5
C. Rutten (rang /akte: nut en smaak) f 120
F. de Vries (rang /akte: nut en smaak) f 80
E. van Doorn (rang /akte: nut) f 80
L.S.C. Kokkeel (rang /akte: nut) f 80
B.C. Rutten (rang /akte: nut) f 80
E. Schraage (rang /akte: geen) f 80
C. van de Rest (rang /akte: geen) f 50
Eerste Tusschenschool (in het Hof) (hoofd J.  van Heumen)   = later gemeenteschool 2
P. van Maarseveen (rang /akte: nut en smaak) f 120
D. Bonket (rang /akte: smaak) f 100
J. Ponsen (rang /akte: nut en smaak) f 80
G.J. Smak geb Takken (rang /akte: geen) f 100
M. van der Rest (rang /akte: geen) f 40
J.M. van Doorn (rang /akte: geen) f 40
J.C. van Attenhoven (rang /akte: geen) f 40
Tweede Tusschenschool (Bagijnhof) (hoofd J.H. van Trooijen)  = later gemeenteschool 3
F.C. van der Ent (rang /akte: nut) f 120
K.C. Lipjes (rang /akte: nut en smaak) f 100
D. Hoskorn (rang /akte: nut en smaak) f 80
J.A. Hoskorn (rang /akte: nut) f 40
P. Norenburg (rang /akte: geen) f 40
Gemengde School (aan de Hellingen) (hoofd H.J. Knaap)  = later gemeenteschool 6
Helpsters:
J. Pieters (rang /akte: nut) f 40
C.J. Kokkeel (rang /akte: geen) f 40
J. van Kamen (rang /akte: geen) f 40
J. Rutten (rang /akte: geen) f 50
A.E. Bonket (rang /akte: geen) f 60
School voor lager en meer uitgebreid onderwijs (Burgerschool voor jongens) (hoofd M.H. Rottier)
....etc.
[bron: jaarverslag over 1880]

* * *

(c) EvD Dordrecht okt-2010.